سنجش غنای حسی فضاهای شهری: معرفی یک چارچوب تحلیلی | ||
| صفه | ||
| مقاله 5، دوره 27، شماره 1 - شماره پیاپی 76، فروردین 1396، صفحه 73-88 اصل مقاله (627.07 K) | ||
| نوع مقاله: علمی - پژوهشی | ||
| نویسنده | ||
| زهرا صداقت* | ||
| کارشناس ارشد طراحى شهرى، دانشکدۀ معمارى و شهرسازى، دانشگاه شهید بهشتى | ||
| چکیده | ||
| تجربة انسان از محیط شهری از طریق کانال‌های حسی متعدد بینایی، شنوایی، بویایی، چشایی، و لمسی، صورت می‌گیرد. وسعت و عمق تجارب حاصله تحت عنوان مفهوم کلی «غنای حسی» قابل بررسی است. با وجود این تاکنون به شهرها بیشتر از جنبة حس بینایی توجه شده و به سایر حواس توجه کافی نشده است و به این ترتیب تجربة غنای حسی در شهرها کم و ضعیف است. گرچه تجربة حس بینایی نیز، با وجود جلب توجه بیشتر نسبت به سایر حواس، همچنان در شهرها ضعف‌های بسیاری دارد. برای حل این معضل در وهلة نخست باید بتوان محرک‌های حسی گوناگون را در شهر ثبت کرد تا در گام بعدی به رفع کاستی‌های مربوط به هرکدام از آن‌ها پرداخت. به این ترتیب هدف از پژوهش پیش رو علاوه بر بیان اهمیت دریافت‌های حسی متنوع در فضاهای شهری، معرفی روشی مناسب برای برداشت سطح کیفی غنای حسی در فضاها است. از این رو، پس از معرفی پیشینة مطالعات انجام‌شده در این زمینه و معرفی روش‌هایی که در سطح جهان برای برداشت و ثبت حواس در شهرها صورت گرفته است، به منظور کاربردی کردن آن در فضاهای شهری، خیابان گلشهر در شهر کرج نمونة موردی این پژوهش شد و پس از آن روش پیشنهادی محقق برای برداشت سطح کیفی غنای حسی تحت عنوان «روش ترکیبی حسسنجی محیطی» معرفی شده است.کاربرد این روش برای برداشت سطح کیفی غنای حسی در شهرهای ایران منجر به حساسیت هرچه بیشتر طراحان شهری نسبت به همة کیفیت‌های حسی محیط می‌گردد و از این طریق، بعدی از منظر شهری، که اغلب نادیده گرفته می‌شود، بهبود خواهد یافت. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| حواس؛ کیفیت غنای حسی؛ منظر حسی؛ تکنیک حسسنجی؛ طراحی شهری | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Assessing Sensory Richness in Urban Spaces: an Analytical Framework | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Zahra Sedaghat | ||
| M.Sc, Faculty of Architecture and Urban Planning, Shahid Beheshti University | ||
| چکیده [English] | ||
| Human experience of the urban environment comes from different sensory channels i.e., sight, hearing, smell, taste, and touch. The depth and breadth of these sensory experiences can be investigated under the general term, sensory “richness.” Since urban studies have been dominantly concerned by the sense of vision, the overall sensory experience of richness is little in cities, let alone degraded visual qualities as well. To solve this, it is first essential to record different sensory stimuli in the city, and then assess them in terms of their shortcomings. The research objective is the introduction of a suitable method to collect information on the quality of richness of space. For this, the background of the topic and the methods used worldwide for collecting and recording urban sensory information is introduced, and its application is tested in a case study of Golshahr Street in Karaj. The suggested method of this research for assessing the quality of sensory richness is introduced as a “combinatorial method for environmental sensory assessment.” The application of this method for assessing the quality of richness in Iranian cities can better inform urban designers and improve this often-neglected dimension of cityscapes. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| : senses, quality of sensory richness, sensescape, sensory assessment technique, urban design | ||
| مراجع | ||
|
ایروانی، محمود و محمدکریم خداپناهی. روانشناسی احساس و ادراک، تهران: سمت، 1388. بنتلی، یان و دیگران. محیطهای پاسخده: کتابی راهنما برای طراحان، ترجمة مصطفی بهزادفر، تهران: مرکز انتشارات دانشگاه علم و صنعت، 1382. پاکزاد، جهانشاه و حمیده بزرگ. الفبای روانشناسی محیط برای طراحان، تهران: آرمانشهر، 1391. پالاسما، یوهانی. چشمان پوست، معماری و ادراکات حسی، ترجمة رامین قدس، تهران: سیمای دانش، 1390. شکوری، ابراهیم. راهنمای طراحی شهری معطوف به حس بویایی، پایاننامة کارشناسی ارشد طراحی شهری، تهران: دانشگاه شهید بهشتی، دانشکدة معماری و شهرسازی، 1391. شیرازی، محمدرضا. معماری حواس و پدیدارشناسی ظریف یوهانی پالاسما، تهران: رخداد نو، 1389. لطفی، افسانه و بهادر زمانی. «نقش مؤلفههای منظر حسی در کیفیت محورهای مجهز محلی، مطالعة موردی: محور علیقلی آقا در اصفهان»، در مطالعات شهری، ش13 (زمستان 1393)، ص 43-56. لطفی، صدیقه و گلنوش حریری و مجتبی شهابی شهمیری. «بررسی نقش توقععات ادراکی بویایی و شنوایی در طراحی و برنامهریزی شهری، نمونة موردی: بابل»، در آرمانشهر، ش 17 (پاییز و زمستان 1395). ص 365- 373. مرلوپونتی، موریس. جهان ادراک، ترجمة فرزاد جابرالانصار، تهران: ققنوس، 1391. Adams, M.D. & E.Askins. Sensewalking: Sensory Walking Methods for Social Scientists, from http://www.sensescapes.co.uk/RGSSensewalkingCFP2009.htm viewed on the 1st july 2009. Boyle, Sheryl. “Sensory Reading in Architecture”, in Centre for Sensory Studies. Retrieved Nov 26, 2014, from http://www.Centreforsensorystudies.org/occasional-papers/ Chiou, Lih-Rong. “The Representation of Taiwan’s Aboriginal Architectural Heritage, Visual and Non-visual Presentation in Cultural Villages”, in Journal of Geographical Science, Vol.60 (2010), pp. 103-131. Degen, Monica Montserrat & Rose Gillian. “The Sensory Experiencing of Urban Design: The Role of Walking and Perceptual Memory”, in Urban Studies, 49 (2008), pp. 3271–3287. Degen, Monica Montserrat. Sensing Cities: Regenerating Public Life in Barcelona and Manchester, London: Routledge, 2008. Gehl, Jan. Life Between buildings: Using Public Space, Washington D.C.: Island Press, 2011. Howes, David. “Olfaction and Transition: An Essay on the Ritual Uses of Smell”, in Canadian Review of Sociology, No. 24 (autumn 2008), pp. 398 – 416. Lucas, Raymond & Ombretta Romice. “Representing Sensory Experience in Urban Design”, in Design Principles and Practices, 2 (2008), pp. 83-94. Meluso Jr, John. Eyetalk: Bridging from Communication to Connection, California: Positive Living Inc, 2001. Rodaway, Paul. Sensuous Geographies. London: Routledge, 1994. Smell and the City. 2012. DIY Manchester Smellwalk. Retrieved Dec 30, 2014, from https://smellandthecity.wordpress.com/ | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,457 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 698 |
||