معرفی و بررسی دست‌نوشتۀ «نوباوۀ روم» اثر سایلی قَرشی | ||
| تاریخ ادبیات | ||
| دوره 14، شماره 1 - شماره پیاپی 85، 1400، صفحه 245-274 اصل مقاله (638.93 K) | ||
| نوع مقاله: علمی - پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.48308/hlit.2021.101265 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد رضا معصومی* 1؛ امین مجلی زاده2 | ||
| 1گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران. | ||
| 2دکتری زبان و ادبیّات فارسی و مدرّس دانشگاه فرهنگیان، پردیس شهید باهنر اصفهان، اصفهان، ایران | ||
| چکیده | ||
| سایلی قَرشی، شاعر قرن دهم هجری و از جمله شاعران مهاجر به سرزمین عثمانی است. وی اشعار خود را در مجموعه ای موسوم به «نوباوۀ روم» گردآوری و در سال 908ه.ق. به سلطان بایزید دوم تقدیم کرده است. یکی از نسخ خطی این اثر در کتابخانه فاتح استانبول نگهداری می‌شود. با توجه به این که سایلی به کتابت نیز اشتغال داشته است؛ به احتمال قریب به یقین، این دست‌نوشته به خط خود اوست. «نوباوۀ روم» مشتمل بر یک دیباچه و 2880 بیت از اشعار سایلی است که در قالب‌های رایج شعر فارسی بویژه غزل سروده شده و تاکنون بررسی و تصحیح نگردیده است. پژوهش پیش رو که به معرفی این شاعر و بررسی اشعار وی- پس از تصحیح آن- اختصاص دارد؛ به شیوۀ توصیفی- تحلیلی و با استناد به دست‌نوشتۀ «نوباوۀ روم» و دیگر منابع کتابخانه‌ای انجام گرفته است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که سایلی از شاعران متوسط مکتب وقوع در آسیای صغیر است. تقریب به معشوق، رقیب‌ستیزی، اغراق در لذت آزارخواهی، سگیه‌سرایی، حضور معشوق مذکّر و ... همراه با سادگی و روانی زبان و کاربرد عامیانه‌ها از خصایص مکتب وقوع است که با بسامد بالا در «نوباوۀ روم» به چشم می‌خورد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نوباوۀ روم؛ سایلی قَرشی؛ مکتب وقوع | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Overview and examination of the Nobave- ye Rome’s manuscript by Sayeli Qarshi | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammadreza Masoumi1؛ Amin Mojallizadeh2 | ||
| 1Persian language and Literature Department. Yasooj Branch, Islamic Azad University, Yasooj, Iran. | ||
| 2Phd in Persian Language and literature, Farhangian University of Isfahan-Shahid Bahonar Campus, Isfahan, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Sayeli Qarshi is a poet of the tenth century AH. He is one of those poets who immigrated to the Ottoman lands. He collected his poems in a Collection called Nobave- ye Rome in 908 AH. Moreover, dedicated it to Sultan Bayazid II. One of the manuscripts of this work, is kept in the Fateh Library in Istanbul. Most likely he was also involved in writing and this manuscript is in his own handwriting. The Nobave- ye Rome consists of a preface and 2880 verses of other poems, which have been written in the common forms of Persian poetry, especially sonnets, and it have not been studied and corrected so far. The forthcoming research is devoted to introducing this poet and reviewing his poems after correcting it; it has been done in a descriptive-analytical way and with reference to this manuscript and other library sources. The results of this study show that Sayeli is one of the average poets of the Maktab-e Voqou in Minor Asia. Approach to the beloved, anti-rivalry, exaggeration in the pleasure of harassment, Sagieh-Soraie, the presence of the male lover, etc., along with the simplicity and mentality of the language and usage of slang, are the characteristics of the Maktab-e Voqu that can be seen with high frequency in Nobave- ye Rome. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Nobave- ye Rome, Sayeli Qarshi, Maktab-e Voqu | ||
| مراجع | ||
|
- آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن. (1373). مصنفات شیعه(ترجمه و تلخیص). به اهتمام محمد آصف فکرت. مشهد: آستان قدس رضوی و بنیاد پژوهش‌های اسلامی.
- امیرعلیشیر نوایی. (1363). تذکرۀ مجالس النفائس. به سعی و اهتمام علی اصغر حکمت. تهران: منوچهری.
- اوحدی بلیانی، تقی الدین محمد بن محمد. (1388)، عرفات العاشقین و عرصات العارفین. تصحیح ذبیح الله صاحبکاری و آمنه فخر احمد. تهران: میراث مکتوب.
- بازگیر، مهناز. (1385). سگیه‌سرایی از پیر هرات تا پیر آمل. نشریۀ زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی اراک، زمستان2(پیاپی8): 110- 93.
- برهان، محمدحسین بن خلف تبریزی. (1362). برهان قاطع. به اهتمام دکتر محمد معین. تهران: امیرکبیر.
- جعفری قریه‌علی، حمید. (1387). وقوع‌سرایی وحشی بافقی در غزل. نشریۀ دانشکدۀ علوم انسانی دانشگاه سمنان. تابستان2(پیاپی22): 60- 45.
- حسینی، سیدمحمد تقی. (1392). فهرست دست‌نویس‌های فارسی کتابخانۀ فاتح استانبول. تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
- دانش‌پژوه، محمدتقی.، افشار، ایرج. (1346). نشریۀ کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران. جلد پنجم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- دزفولیان، کاظم. (1387). اعلام جغرافیایی در متون ادب فارسی تا قرن هشتم هجری. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
- رئیسی، احسان.، محمودی، علی محمد. (1396) حامدی اصفهانی از شاعران پیشگام مکتب وقوع در سده نهم. فصلنامۀ پژوهش زبان و ادبیات فارسی. تابستان 2(پیاپی 45): 115- 91.
- ریاحی، محمدامین. (1369). زبان و ادب فارسی در قلمرو عثمانی. تهران: پاژنگ.
- سامی، شمس‌الدین. (1311ه.ق.). قاموس الاعلام. استانبول: مطبعۀ مهران.
- شمیسا، سیروس. (1381). شاهدبازی در ادبیات فارسی. تهران: فردوس.
- غلامرضایی، محمد. (1391). سبک‌شناسی شعر پارسی از رودکی تا شاملو. تهران: جامی.
- فخری هروی. (1398). لطایف‌نامه، ترجمۀ مجالس النفایس امیرعلی شیر نوایی. تصحیح و تحقیق هادی بیدکی. تهران: انتشارات دکتر محمود افشار.
- کوتی، سپیده. (1383). سائلی. دانشنامۀ ادب فارسی، ادب فارسی در آناتولی و بالکان. به سرپرستی حسن انوشه. جلد ششم. تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- گلچین معانی، احمد. (1374). مکتب وقوع در شعر فارسی. مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.
- لسترینج، گای. (1383). جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی. ترجمۀ محمود عرفان. چاپ ششم. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
- مینوی، مجتبی. (1338). خاک پای سگ معشوق. نشریۀ یغما. بهمن. (پیاپی139): 516- 511.
- مجلی‌زاده، امین.، سلمانی، مهدی. (1397). معرفی دست‌نویس سلیم‌خان‌نامه و بررسی فواید تاریخی آن. دوفصلنامۀ تاریخ ادبیات دانشگاه شهید بهشتی. پاییز و زمستان2(پیاپی 80): 186- 167.
- معینی هادی‌زاده، غلامرضا. (1396). نگاهی به جایگاه انوری در غزل. نشریۀ مطالعات راهبردی علوم انسانی و اسلامی. تابستان2(پیاپی 8): 138- 123.
- واله داغستانی، علیقلی. (1384). تذکرۀ ریاض‌الشعرا. تصحیح و تحقیق محسن ناجی نصرآبادی. چاپ دوم. تهران: اساطیر.
- هاشم‌پور سبحانی، توفیق.، آق‌سو، حسام‌الدین. (1374). فهرست نسخه‌های خطی فارسی کتابخانۀ دانشگاه استانبول. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- یارشاطر، احسان. (1383). شعر فارسی در عهد شاهرخ. چاپ دوم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 11,008 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 3,062 |
||