سامانه مدیریت نشریات علمی دانشگاه شهید بهشتی

پولادی, کاوه. (1403). حاکمیّت ژانوسی؛ مفهوم‌پردازیِ حاکمیّت ملی در قانون اساسی مشروطه. , 27(1), 211-228. doi: 10.48308/jlr.2023.231880.2509
کاوه پولادی. "حاکمیّت ژانوسی؛ مفهوم‌پردازیِ حاکمیّت ملی در قانون اساسی مشروطه". , 27, 1, 1403, 211-228. doi: 10.48308/jlr.2023.231880.2509
پولادی, کاوه. (1403). 'حاکمیّت ژانوسی؛ مفهوم‌پردازیِ حاکمیّت ملی در قانون اساسی مشروطه', , 27(1), pp. 211-228. doi: 10.48308/jlr.2023.231880.2509
پولادی, کاوه. حاکمیّت ژانوسی؛ مفهوم‌پردازیِ حاکمیّت ملی در قانون اساسی مشروطه. , 1403; 27(1): 211-228. doi: 10.48308/jlr.2023.231880.2509

حاکمیّت ژانوسی؛ مفهوم‌پردازیِ حاکمیّت ملی در قانون اساسی مشروطه

فصلنامه تحقیقات حقوقی
مقاله 12، دوره 27، شماره 1 - شماره پیاپی 105، 1403، صفحه 211-228    اصل مقاله (814.55 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.48308/jlr.2023.231880.2509
نویسنده
کاوه پولادی*
1. استادیار، دانشکدۀ علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران. K.pouladi@uok.ac.ir
چکیده
حاکمیّت‌ملی در قانون‌ اساسی مشروطه در چهره‌ای ژانوسی (دوگانه) متجلّی گشته است. نوشتار پیش‌رو، در پی یافتنِ اسبابِ پدیداری چنین امری بوده و در درونِ فرم حقوقی به نحوۀ تأسیس و یکپارچگی آن نظر نموده است. تأسیس در قالبِ نیروهای اجتماعی ـ سیاسی بروز یافته (امر مادی) و اندیشه سبب‌سازِ یکپارچگی فرم حقوقی شده است (امر نظری). تتبع از اسلوبِ پدیدارشناسی تاریخی ـ زبانی در ساحتِ حقوق انضمامی متابعت نموده است. این مطالعۀ تاریخی، از توصیفِ زبان متعیّن در فرم آغازیده و به دنبالِ تناظرهای زبانی در مراتبِ مادی و نظری ره پیموده است تا بتواند به غایت خویش نائل آید. مرتبتِ امر مادی، حرکتی است به سوی ایجادِ زبان نهادمند و مورد توافق؛ اما، نقش دوگانۀ مجلس اول مشروطه در مقام قوۀ موسِّس و موسَّس و نیز عدم تعادل میان نیروهای اجتماعی در نهاد سیاسی، سبب تزلزل در آن زبان گردیده و اصطلاحِ حاکمیّت را به جنبه‌های مختلف آن فروکاسته است. در مرتبتِ امر نظری، در آن دورۀ تاریخی با فقدان اندیشه به منزلۀ عنصرِ یکپارچه‌سازِ فرم حقوقی مواجه بوده‌ایم (امر محلی) و گسست از امر جهان‌شمول در صورت‌بندی چنین فرمی نیز این موضوع را دشوارتر نموده است. در این خلأ، دکترین پسافرم بر جایگاه اندیشه تکیه زده و در پی ترمیم یا برگذشتن از فرم حقوقی در آتیه بوده است. النهایه، می‌توان بازگفت در فقدانِ اندیشه، نیروها، فرمی را بدون یکپارچگی عناصر آن آفریده‌اند
کلیدواژه‌ها
حاکمیّت ملی؛ قانون اساسی مشروطه؛ نیروهای اجتماعی ـ سیاسی؛ نظریه؛ دکترین حقوقی
عنوان مقاله [English]
The Janusian Sovereignty; Investigation of the Conceptualization of National Sovereignty in the Iranian Constitution of 1906-07
نویسندگان [English]
Kavehkaveh Pouladi
Assistant Professor, Faculty of Humanities & Social Sciences, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran. Corresponding Author Email: K.pouladi@uok.ac.ir
چکیده [English]
National sovereignty manifested inconsistently in the Iranian Constitution of 1906-07. This paper aims to find the causes of the mentioned inconsistency and considers the process of foundation (constitution-making) and integration within the related legal form. Foundation manifested in the guise of socio-political forces (the material) and thoughts would be the grounds of the legal form's integrity (the theoretical). By applying the phenomenological-historical-linguistic method in the field of concrete law, this historical study, first of all, started from the illustration of the determined language in the form and observed linguistic resemblances in the material and the theoretical levels. The material level is a trend toward creating an institutionalized and collaborative language; However, double-hatting of the First Parliament as the constituent and the constituted power, and the existing imbalance between the social forces in the political institution, has caused fluctuation in that language and reduced the concept of sovereignty to its diverse characteristics. Concerning the theoretical, the lack of ideas as the unifying element of the legal form in that historical period is certain (the local) and, as a result, its breaking from the universal in the construction process of the legal form has also made this issue more problematic. In this absence, the post-form doctrine has relied on the place of ideas and sought to fix or renounce the legal form in the future. Finally, as a matter of fact, by the lack of thinking, the material forces created a form without constructing the integration of its elements
کلیدواژه‌ها [English]
National Sovereignty, the Iranian Constitution of 1906-07, Socio-political Forces, Theory, Legal Doctrine
مراجع
 

کتاب

  1. آبراهامیان، یرواند، ایران میان دو انقلاب، ترجمۀ احمد گل­محمدی، محمدابراهیم فتاحی، تهران: نشر نی، 1377.
  2. آخوندزاده، میرزا فتحعلی، مکتوبات­کمال­الدوله و ملحقات آن؛ اسنادی از مشروطه­پژوهی در ایران، به کوشش علی اصغر حقدار، بی­جا (نسخۀ الکترونیکی)، 1395.
  3. آدمیّت، فریدون، ایدئولوژی نهضت مشروطیّت ایران، تهران: نشر گستره، 1387.
  4. آژنگ، یعقوب، تاریخ­نگاری در ایران، تهران: نشر گستره، 1360.
  5. ارسطو، سیاست، ترجمۀ حمید عنایت، تهران: نشر علمی فرهنگی، 1371.
  6. احتشام­السلطنه، خاطرات، به­کوشش سید محمد مهدی موسوی، تهران: انتشارات زوّار، 1367.
  7. براون، ادوارد، تاریخ ادبیات و مطبوعات ایران در دورۀ مشروطیت، ترجمه و تحشیۀ محمد عباسی، تهران: کانون معرفت، 1336.
  8. پهلوان، چنگیز، ریشه­های تجدّد، تهران: نشر قطره، 1382.
  9. تقی­زاده، حسن، زمینه انقلاب ­مشروطیّت ایران (سه­خطابه)، تهران: انتشارات گام، 1336.
  10. تیرنی، برایان، دین، قانون و پیدایش فکر مشروطه، ترجمۀ حسین بادامچی و محمد راسخ، تهران: نگاه معاصر، 1393.
  11. دورکیم، امیل، دربارۀ تقسیم کار اجتماعی، ترجمۀ باقر پرهام، تهران: نشر مرکز، 1381.
  12. راوندی، مرتضی، تفسیر قانون ­اساسی ایران، تهران: انتشارات مبشری، 1357.
  13. رحیمی، مصطفی، قانون اساسی ایران و اصول دموکراسی، تهران: انتشارات امیرکبیر، 1347.
  14. روسو، ژان ژاک، قراداد اجتماعی؛ متن و در زمینۀ متن، ترجمۀ مرتضی کلانتریان، تهران: نشر آگه، 1379.
  15. ریپر، ژرژ، نیروهای پدیدآورندۀ حقوق، ترجمۀ رضا شکوهی‌زاده، تهران: انتشارات مجد، 1395.
  16. زارعی، محمد حسین، حاکمیّت قانون و دموکراسی، تهران: انتشارات بهنامی، 1394.
  17. زرگری­نژاد، غلامحسین، رسائل مشروطیت، تهران: انتشارات کویر، 1374.
  18. سوسور، فردیناند، دورۀ زبان‌شناسی عمومی، ترجمۀ کورش صفوی، تهران: نشر هرمس، 1382.
  19. طباطبایی، جواد، تأملی درباره ایران، تهران: انتشارات مینوی خرد، 1392.
  20. فیرحی، داود، دولت مدرن و بحران قانون، تهران: نشر نی، 1400.
  21. فیرحی، داود، آستانۀ تجدّد در «شرح تنبیه الامه و تنزیه المله»، تهران: نشر نی، 1397.
  22. قاضی، ابوالفضل، حقوق ­اساسی و نهادهای سیاسی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1373.
  23. قاضی مرادی، حسن، استبداد در ایران، تهران: نشر اختران، 1380.
  24. قاسم­زاده، قاسم، حقوق اساسی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1334.
  25. کاتوزیان، محمد علی همایون، دولت و جامعه در ایران؛ انقراض قاجار و استقرار پهلوی، ترجمۀ حسن افشار، تهران: نشر مرکز، 1380.
  26. کالوه، ژان لویی، درآمدی بر زبان­شناسی اجتماعی، ترجمۀ محمدجعفر پوینده، تهران: نقش جهان، 1379.
  27. کرمانی، ناظم‌الاسلام، تاریخ بیداری ایرانیان، تهران: انتشارات امیرکبیر،
  28. کسروی، احمد، تاریخ مشروطه ایران، تهران: انتشارات مجید، صدای معاصر، 1380.
  29. گروسی، پائولو، تاریخ حقوق اروپایی، ترجمۀ بهاء­الدین بازرگانی گیلانی، تهران: انتشارات کویر، 1399.
  30. لیچ، ادموند، لوی استروس، ترجمۀ حمید عنایت، تهران: انتشارات خوارزمی، 1350.
  31. ماکیاوللی، نیکولو، گفتارها، ترجمۀ محمدحسن لطفی، تهران: انتشارات خوارزمی، 1377.
  32. منتسکیو، شارل دو، روح القوانین، ترجمۀ علی اکبر مهتدی، تهران: انتشارت امیرکبیر، 1322.
  33. منصورالسلطنه، میرزا مصطفی­خان، حقوق ­اساسی یا اصول مشروطیت، تهران: تصویر نسخۀ کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی، 1288.
  34. نقیب زاده طباطبایی، میرعماد، حقوق ­اساسی، به کوشش سیدناصر سلطانی، تهران: سهامی انتشار، 1401.
  35. هابز، توماس، لویاتان، ترجمۀ حسین بشیریه، تهران: نشر نی، 1381.
  36. هگل، گئورگ ویلهلم، عقل در تاریخ، ترجمۀ حمید عنایت، تهران: شفیعی، 1379.
  37. همپتن، جین، فلسفۀ ­سیاسی، ترجمۀ خشایار دیهیمی، تهران: طرح نو، 1385.
  38. میرزا صالح، عبدالحسین، مذاکرات مجلس اول، تهران: انتشارات مازیار، 1383.
مقاله

  1. پولادی، کاوه، «حاکمیّت به منزله سلطنت؛ مصداقی در جایگاه مفهوم "اندیشۀ حاکمیّت ملی از مواجهاتِ آغازین تا استحالۀ آن در رسالاتِ حقوقی عصر مشروطه"»، مجلۀ تحقیقات حقوقی دانشگاه شهید بهشتی، 1401، شماره 100، صص 383- 353.
قوانین و مذاکرات

  1. روزنامۀ مجلس.
  2. قانون اساسی مشروطه.
  3. مشروح مذاکرات مجلس ملی، دورۀ اول و دوم.
 

References

Books

  1. Abrahamian, E. Iran Between Two Revolutions. trns. Golmohamadi, M. B. Fatahi, Tehran: Nashr-e Nay. 1998. (In Persian)
  2. Adamiyat, F. Idealogy of Iranian the Constitutional Movement. Tehran: Gostareh Publication. 2008. (In Persian)
  3. Ajang, Y. Historiography in Iran. Tehran: Gostareh Publication. 1981. (In Persian)
  4. Akhundzadeh, M, F. Maktubat. A. Haqdar, Electronic Version. 2016. (In Persian)
  5. Politics. trns. H. Enaiat. Tehran: Elmi farhangi Publication. 1992. (In Persian)
  6. Beale, A. Essential Constitutional Law. London: Cavendish Publishing Limited. 1997.
  7. Browne, E. History of Iranain Litreture and Press in the Constitutional Age. trns. M.abassi. Kanoun Marefat. 1957. (In Persian)

8.      Calvet, L, J. La Sociolinguistique. trns. M. J. Pouyandeh. Tehran: Naghsh-e Jahan. 2000. (In Persian)

  1. Durkheim, E. The Division of Labour in Society. trns. B, Parham. Nashr-e Markaz. 2002. (In Persian)
  2. Ehtesham ol-Saltaneh. Memories. M. Mousavi, Tehran: Zavvar Publishers. 1988. (In Persian)
  3. Feirahi, D. Modern State and Legal Crisis. Tehran: Nashr-e Nay. 2021. (In Persian)
  4. Feirahi, D. Threshold of Modernity in “Tanbiyeh al-Ulama wa Tanziyya al-Malla”. Tehran: Nashr-e Nay. 2018. (In Persian)
  5. Ghasemzadeh, Gh. Constitutional Law. Publications of Tehran University. 1955. (In Persian)
  6. Ghazi, A. Constitutional Law and Political Institutions. Tehran: Publications of Tehran University. 1994. (In Persian)
  7. Ghazimoradi, H. Despotism in Iran. Tehran: Akhtaran Publication. 2001. (In Persian)
  8. Grossi, P. A history of Law in Europe. trns. B. Bazargani Gilani. 2020. (In Persian)
  9. Hamilton, A. Madison, J. Jay, J. The Federalist Papers. Ed. Goldman, L. Oxford: Oxford University Press. 2008.

18.  Hampton, J. Political Philosophy. trns. Kh, Deihimi. Tehran: Tar-e No. 2006. (In Persian)

  1. Hantington, S. Political Order in Changing Societies. NewHaven: Yale University Press. 1968.

20.  Hegel, G, W. Reason in History. trns. H. Enaiat. Tehran: Shafiee. 2000. (In Persian)

21.  Hobbes, T. Leviathan. trns. H, Bashiriyeh. Tehran: Nashr-e Nay. 2002. (In Persian)

  1. Kant, E. The Conflict of the Faculties. Trns. M, J, Gregor. Norwalk: Abaris Books. 1979.
  2. Kasravi, A. Histoty of the Iranian Constitutionalism, Tehran: Majid Publications and Sedey-e Moaser. 2001. (In Persian)

24.    Katouzian, M, A, H. State and Society in Iran: The Eclipse of the Qajars and the Emergence of the Pahlavis (Library of Modern Middle East Studies). trns. H. Afshar. Tehran: Nashr-e Markaz. 2001. (In Persian)

  1. Kermāni, N. The History of Iranian Awakening. Amir Kabir Publications. 2017. (In Persian)
  2. Laski, H, J. An Introduction to Politics. London: George Allen & Unwin Ltd. 1939.
  3. Leach, E. Levi Strauss. trns. H. Enaiat. Kharazmi Publications. 1971. (In Persian)
  4. Lemmeti, J. Historical Dictionary of Hobbes’s Philosophy. Oxford: The Scarecrow Press. 2012.
  5. Loughlin, M. On Constituent Power, in Constitutionalism beyond Liberalism. eds. Dowdle, M. Wilkinson, M, Combridge: Combridge University Press. 2017.

30.   Machiavelli, N. Discoures, trns. M, H, Lotfi.  Kharazmi Publications. 1998. (In Persian)

  1. Manṣur-al-Salṭana, M. Constitutional Law. Tehran: Majles-e Shora-e Islami Liberery. 1909. (In Persian)
  2. Martinich, A. P. A Hobbes Dictionary. Oxford: Blackwell. 1995.

33.  Mirza Saleh, A. Negotiations of Iran’s First Parliament. Tehran: Maziyar Publications. 2004.

  1. Montesquieu, Ch. Sprit of Laws. trns. A, A, Mohtadi. Amir Kabir Publications. 1943. (In Persian)

35.  Naghibzadeh Tabatabai, A. Constituional Law. Eds. N, Soltani. Tehran: Sahami-e Enteshar. 2022. (In Persian)

  1. Negri, A. Insurgencies; Constituent Power and the Modern State. Minnesota: University of Minnesota Press. 1999.
  2. Pahlevan, Ch. Origins of Modernity. Tehran: Ghatreh Publication. 2003. (In Persian)
  3. Rahimi, M. Iranian Constitution and Principles of Democracy. Tehran: Amir Kabir Publications. 1968. (In Persian)
  4. Rawandi, Interpretation of the Iranian Constituion. Tehran: Mobasheri Publications, 1978. (In Persian)
  5. ripert, G. Les forces créatrices du droit. R, Shokoohizade. Tehran: Majd Publications. 2016. (In Persian)
  6. Rousseau, J. Social Contract. trns. M, Kalantariyan. Tehran: Agah Publication. 2000. (In Persian)
  7. Runciman, W, G. Social science and Political Theory. Cambridge: Cambridge University Press. 1971.
  8. Saussure, F. Course in General Linguistics. Trns. K, Safavi. Tehran: Hermes Publications. 2003. (In Persian)
  9. Sieyès, E. Political Writings. Indianapolis: Hackett Publishing Company. 2003.
  10. Strayer, On the Medieval Origins of the Modern State. Princeton & Oxford: Princeton University Press. 1970.
  11. Tabatabai, J. Meditation on Iran. Tehran: Minou-e Kherad. 2013. (In Persian)
  12. Taqizadeh, H. Background of Iranian Constitutional Revolution. Tehran: Gam Publications. 1957. (In Persian)
  13. Tierney, B. Religion, Law and the Growth of Constitutional Thought, 1150-1650. trns. H, Badamchi, M, Rasekh. Tehran: Negah Moasher. 2014. (In Persian)
  14. Vermeule, A. The System of the Constitution. Oxford: Oxford University Press. 2011.
  15. Wieder, D, L. Language & Social Reality. Paris: Mouton. 1974.
  16. Zarei, M, H. Rule of Law and Democracy. Tehran: Behnami Publications. 2015. (In Persian)
  17. Zargarinejad, Gh. Constitutionalism Treaties. Tehran: Kavir Publications. 1995. (In Persian)

 

Articles

 

  1. Edward, A. “Jean Bodin on Sovereignty”. Republic of Letters: A Journal for the Study of Knowledge, Politics, and the Arts.Vol. 2. No. 2. 2011.
  2. Pouladi, K. Sovereignty as Monarchy; An instance in the place of the concept "The idea of national sovereignty from the initial encounters to its transformation in the legal treatises of the Constitutional Revolution". Legal Research Quarterly. Vol. 25. 100. 2023. (In Persian)

      

Laws & Negotiations

  1. Belgium Constitution, 1831.
  2. Declaration of Human Rights and Citizen, 1789.
  3. Iranian Constitution of 1906-07.
  4. Majles Newspaper.
  5. Negotiations of Majles-e Melli (First and Second Periods).
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 7,626
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,506