بررسی اثرات تغییر پوشش زمین بر روی عرضه خدمات اکوسیستمی منتخب (منطقه موردمطالعه: شرق استان گیلان) | ||
| فصلنامه علوم محیطی | ||
| مقاله 1، دوره 23، شماره 1، 1404 اصل مقاله (1.11 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.48308/envs.2024.1301 | ||
| نویسندگان | ||
| مهدیس سادات؛ اسماعیل صالحی* ؛ محمدجواد امیری | ||
| گروه برنامه‌ریزی، مدیریت و آموزش محیط زیست، دانشکده محیط زیست ، دانشگاه تهران، تهران ایران | ||
| چکیده | ||
| سابقه و هدف: از آنجایی که نگرانیها پیرامون اثرات مختلف برنامه‌ریزی رو به افزایش است، بسیاری از محققان در تلاش هستند تا بررسی کنند که چگونه تغییرات کاربری زمین و مدیریت پوشش زمین بر عرضه خدمات اکوسیستمی تأثیر می‌گذارد. با توجه به ارتباط تغییر کاربری اراضی و خدمات اکوسیستمی، انجام مطالعات در زمینه اثرات تغییر کاربری در برنامه‌ریزی‌ها بر روی کمیت خدمات ارائهشده توسط اکوسیستمها به منظور برنامه‌ریزی مکانی بهتر کاربری اراضی و اطمینان از عرضه پایدار خدمات اکوسیستم ضروری به نظر می‌رسد. بنابراین پژوهش حاضر بر این اساس و با هدف مقایسه میزان عرضه خدمات منتخب اکوسیستم در دو سناریوی مختلف تغییر کاربری اراضی و در بخشی از استان گیلان انجام شد. مواد و روش ها: در این مطالعه دو سناریو برای برنامه‌ریزی پوشش زمین در بخشی از شرق استان گیلان مورد نظر قرار گرفت. سناریوی اول بر مبنای روند تاریخی تغییر پوشش زمین در منطقه موردمطالعه با استفاده از مدل CA-Markov، و سناریوی دوم بر مبنای نیاز به مساحت هر کاربری بر اساس طرح آمایش منطقه و لحاظ معیارهای محیط زیستی به‌عنوان برنامه‌ریزی حفاظتی پوشش زمین با استفاده از مدل Mola در نرم‌افزار Idrisi ساخته شد. در گام دوم به‌منظور مقایسه نتایج دو سناریوی تغییر پوشش زمین بر روی میزان خدمات اکوسیستمی ارائهشده توسط منطقه موردمطالعه، کمی سازی خدمات اکوسیستمی ترسیب کربن، نگهداشت خاک و جلوگیری از سیلاب به‌وسیله مدل‌های مربوطه در نرم‌افزار InVEST انجام شد. نتایج و بحث: بر اساس مدل‌سازی انجام‌شده با ادامه روند گذشته تا سال 2020، میزان ذخیره کربن در سال 2040 نسبت به سال 2020، تقریباً 4 میلیون تن کاهش خواهد یافت. بر اساس برنامه‌ریزی پوشش زمین صورت گرفته در سناریوی دوم، میزان مجموع کربن ذخیره‌شده در مقایسه با سال 2020 در حدود 9850000 تن افزایش و نسبت به سناریوی اول در حدود 14 میلیون تن افزایش‌یافته است. همچنین در سناریوی اول شاخص خدمت اکوسیستمی نگهداشت رواناب به 36/0 و حجم آن به 148819209مترمکعب در کل حوضه خواهد رسید. در سناریوی دوم پژوهش نیز پتانسیل حجم سیلاب در حوضه موردمطالعه برابر با 89/141673307 مترمکعب می‌باشد و نسبت به سال 2020، تقریباً 3درصد کاهش‌یافته است. همچنین شاخص ارائه این خدمت در منطقه برابر است با 38/0 و حجم آن 90229363 مترمکعب می‌باشد. میزان خدمت اکوسیستمی نگهداشت خاک در سناریوی اول نسبت به سال 2020 با کاهشی 528576 تنی همراه خواهد بود. در سناریوی دوم پژوهش نیز نسبت به سناریوی اول، 765444 تن افزایش‌یافته است که خود حاکی از افزایش ارائه این خدمت توسط اکوسیستم می‌باشد. نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که به‌طور‌کلی روند تغییرات میزان خدمات اکوسیستمی منتخب ارائهشده توسط حوضه، در سناریوهای اول و دوم به ترتیب کاهشی و افزایشی خواهد بود. این کاهش در سناریوی اول عمدتاً ناشی تخریب جنگل‌ها به‌عنوان اساسی-ترین رکن تولید خدمات موردنظر در منطقه موردمطالعه و رشد شدید شهرها به‌عنوان کاربری‌هایی با کمترین سطح تأمین آن‌ها است. و علت اصلی افزایش خدمات در سناریوی دوم توجه به دیدگاه حفاظتی در کنار پاسخگویی به نیازهای ساکنین منطقه در تعیین مساحت اختصاص داده‌شده به هر کاربری می‌باشد که این مسئله روند برنامه‌ریزی بر اساس توسعه پایدار را نشان می‌دهد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ترسیب کربن؛ جلوگیری از سیلاب؛ خدمات اکوسیستمی؛ پوشش زمین؛ نگهداشت خاک | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Investigating the Effects of Different Land Use Planning Scenarios on the Supply of Selected Ecosystem Services | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mahdis Sadat؛ Esmail Salehi؛ Mohammad Javad Amiri | ||
| Department of Environmental Planning, Management and Education, Factuality of Environment, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Introduction: As concerns about the various effects of land use planning and management are increasing, man researchers are trying to investigate how land use changes affect service processes. Considering the relationship between land use change and ecosystem services, conducting studies on the effects of land use change in planning on the quantity of services provided by ecosystems in order to plan a better location of land use and ensure the sustainable supply of ecosystem services It seems necessary. Therefore, the current research was conducted on this basis and with the aim of comparing the supply of selected ecosystem services in two different scenarios of land use change and in a part of Gilan province. Material and Methods: In this study, two scenarios were considered for land use planning in the eastern part of Gilan province. The first scenario was based on the historical process of land career change in the study area using the CA-Markov model, and the second scenario was based on land use conservation planning using the Mola model in Idrisi software.In the second step, in order to compare the results of two land use change scenarios on the amount of ecosystem services provided by the study area, the quantification of the ecosystem services of carbon sequestration, soil retention and flood prevention was done using the relevant models in the InVEST software. Results and Discussion: According to the forecast, with the continuation of the past trend until 2020, the amount of carbon storage in 2040 will decrease by approximately 4 million tons compared to 2020. Based on the land use planning carried out in the second scenario, the total amount of carbon stored compared to 2020 has increased by about 9,850,000 tons and compared to the first scenario by about 14 million tons. Also, in the first scenario, the flood volume potential in the basin will reach 148819209 cubic meters. In addition, the ecosystem service index of runoff maintenance will reach 0.36 and its volume will reach 148819209 cubic meters in the entire basin. In the second scenario of the research, the flood volume potential in the studied basin is equal to 141673307.89 cubic meters and it has decreased by approximately 3% compared to 2020. Also, the index of providing this service in the region is equal to 0.38 and its volume is 90229363 cubic meters. The amount of ecosystem service of soil maintenance in the first scenario will be accompanied by a decrease of 528,576 tons compared to 2020. In the second scenario of the research, compared to the first scenario, 765,444 tons have increased, which indicates an increase in the provision of this service by the ecosystem. Conclusions: The results of this study show that, in general, the trend of changes in the amount of selected services provided by the basin will be decreasing and increasing respectively in the first and second scenarios. This reduction in the first scenario is mainly due to the destruction of forests as the most basic pillar of the desired service production in the studied area and the intense growth of cities as land uses with the lowest level of their supply. And the main reason for the increase in services in the second scenario is to pay attention to the protection point of view in addition to responding to the needs of the residents of the region in determining the area allocated to each user, which shows the process of planning based on sustainable development. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Carbon sequestration, Ecosystem services, Flood mitigation, Land use, Sediment retantion | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,150 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,231 |
||