اثرات شهرنشینی جمعیتی، اقتصادی و محیط‌زیستی بر سیستم آب، غذا و انرژی در ایران | ||
| توسعه پایدار محیط جغرافیایی | ||
| مقاله 2، دوره 7، شماره 12، فروردین 1404، صفحه 14-27 اصل مقاله (1.23 M) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.48308/sdge.2024.236330.1202 | ||
| نویسنده | ||
| رستم صابری فر* | ||
| گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه پیام‌نور، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| پیشینه و هدف: الگوی سکونت و سکونتگاهها در ایران، طی سده گذشته دچار تحول غیرقابل تصوری شده است. این الگو از کوچ‌نشینی به مرحله شهرنشینی رسیده است. این تحول، فشار بر منابع را تشدید کرده است. برای آزمون این فرض، یک سیستم ارزیابی جامع برای شهرنشینی جدید تشکیل شد. این سیستم شامل پنج بُعد کلیدی است: جمعیت، اقتصاد، فضا، جامعه و محیط زیست، که تحقیقات در مورد دانشگاه نوادا را غنی‌تر می‌کند. در این بررسی، میزان فشار ناشی از شهرنشینی بر سیستم‌های آب، انرژی و غذا در استان‌های مختلف کشور ارزیابی شد. روششناسی: برای آزمون فرض مطرح شده، از روش توصیفی و تحلیلی استفاده شد. داده‌های مورد نیاز از ترازنامه انرژی، مرکز آمار ایران، بانک مرکزی و وزارت نیرو جمع‌آوری شد. برای اینکه ارزیابی به صورت دقیق و قابل اعتمادی انجام و تلاش شد تا شاخص‌های مرتبط با شهرنشینی در ابعاد اقتصادی، فضایی، اجتماعی و زیست‌محیطی ساخته شود. داده‌های جمع‌آوری‌شده برای هر استان ایران با روش وزن‌دهی آنتروپی رتبه‌بندی شدند. در نهایت، با استفاده از مدل اثرات ثابت، پیامدهای هر محدوده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها و بحث: در این بررسی، با استفاده از مدل اثرات ثابت، پیامدهای هر محدوده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها نشان داد که شهرنشینی فشار بر سیستم آب، انرژی و غذا را متاثر ساخت و این تأثیر را می‌توان به صورت یک منحنی U شکل معکوس نشان داد. وضعیت فعلی این رابطه به این صورت است که از نقطه عطف منحنی عبور کرده است. تفاوت بین مناطق باید به سطوح توسعه اقتصادی آنها مربوط باشد. دلیل اصلی این تأثیر این است که منطقه مرکزی شامل چهار مجموعه شهری با سطح توسعه اقتصادی بسیار مهم (شامل تهران، کرج، قم و اصفهان) است. اساساً، تراکم اقتصادی بالا منجر به تجمع فضایی منابع انسانی و سرمایه مالی و اثر سرریز دانش می‌شود و این امر، باعث بازآرایی فضایی عوامل تولید میگردد. در این وضعیت، هزینه نوآوری به طور قابل توجهی کاهش یافته، کارایی استفاده از منابع بهبود یافته و همین شرایط، فشار بر سیستم آب، انرژی و غذا را کاهش میدهد. به طور معمول، هنگامی که روند شهرنشینی در حال رشد باشد، فرصت‌های آموزشی بهتری فراهم می‌شود و زیرساخت‌های اجتماعی و مدنی برای افزایش آگاهی زیست‌محیطی ساکنان و تشویق آنها به اتخاذ رفتارهای سازگار با محیط زیست آماده می‌شود. آب: ضریب رگرسیون تأثیر شهرنشینی بر آب در سطح 5٪ مثبت است و تأثیر بالایی را نشان میدهد، این فرآیند فشار بر منابع آب را تشدید می‌کند. انرژی: ضریب رگرسیون مقدار بحرانی 246/0 را نشان میدهد. مقایسه این مقدار با میانگین شهرنشینی نشان میدهد که سطح کلی شهرنشینی از مقدار بحرانی فراتر رفته است. در واقع، رابطه منفی بین درجه شهرنشینی و انرژی منطقه‌ای تأیید می‌شود. در بخش غذا: ضریب رگرسیون شهرنشینی با مقدار بحرانی511/0 تأثیر U شکل قابل توجهی بر غذا را نشان میدهد، اما در این بخش، سطح کلی شهرنشینی از مقدار بحرانی فراتر نرفته است. این امر نشان میدهد که شهرنشینی در سطح فعلی به کاهش فشار بر سیستم غذایی منطقه‌ای کمک کرده است. نتیجهگیری: ضرایب تخمینی برای شهرنشینی جمعیتی و شهرنشینی اجتماعی به ترتیب 692/23 و 703/24 محاسبه شد. این ضرایب در سطح معنی‌داری 5% و 1% تأیید شده و مشخص ساخت که هر دو به طور قابل توجهی فشار بر سیستم آب، انرژی و غذا را افزایش دادهاند که البته تأثیر شهرنشینی اجتماعی بیشتر از دیگری بودهاست. ضرایب تخمینی برای شهرنشینی اقتصادی و شهرنشینی فضایی به ترتیب منهای 82/217 و منهای 895/67 بودند که هر دو در سطح اطمینان 1% از نظر آماری معنی‌دار هستند. از نظر قدر مطلق ضرایب، شهرنشینی اقتصادی بیشتر از شهرنشینی فضایی است که نشان میدهد این پدیده بیشترین تأثیر را در کاهش فشار بر سیستم آب، انرژی و غذای منطقه‌ای دارد. نکته بسیار مهم این است که اگرچه ضریب تخمینی برای شهرنشینی محیطی منفی است (منهای 5982/5)، اما این مقدار از نظر آماری معنی‌دار نیست. بنابراین، نتایج اصلی به‌دست‌آمده در این مقاله به شرح زیر است: در طول دوره مورد مطالعه، سطح و میزان شهرنشینی در استان‌های مختلف ایران روند صعودی مداومی را طی نموده ولی سرعت افزایش در حال کاهش بودهاست. تأثیر شهرنشینی بر سیستم آب، غذا و انرژی از نقطه عطف منحنی عبور کرد؛ یعنی افزایش سطح شهرنشینی تأثیر مثبتی بر کاهش سیستم آب، غذا و انرژی داشتهاست. این یافته‌ها، حتی پس از انجام مجموعه‌ای از آزمون‌های پایداری، معتبر باقی می‌مانند که نشان‌دهنده پایداری خوب نتیجه‌گیری‌هاست. تأثیر شهرنشینی بر آب، غذا و انرژی ناهمگونی منطقه‌ای و تفاوتهای ساختاری را مشخص میسازد. علاوه بر آن، شهرنشینی تأثیر معکوس "U شکل" قابل توجهی بر سیستم آب، غذا و انرژی در مناطق غربی داشتهاست، در حالی که تأثیر آن بر سایر مناطق قابل توجه نبوده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ایران؛ تنش آبی؛ شهرنشینی؛ منابع در دسترس؛ منحنی کوزنتس | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Impact of Demographic, Economic, and Environmental Urbanization on Water, Food, and Energy Systems in Iran | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Rostam Saberifar | ||
| Department of Geography and Urban Planning, Faculty of Law and Social Sciences, Payam Noor University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Background and Purpose: The pattern of living and settlement in Iran has undergone an unimaginable transformation during the last century. This pattern has reached the stage of urbanization from nomadism. This development has intensified the pressure on resources. To test this assumption, a comprehensive NU evaluation index system is developed. This system encompasses five key dimensions: population, economy, space, society, and ecological environment, further enriching the research on NU. In this study, the amount of pressure caused by urbanization on water, energy, and food systems in different provinces of the country was evaluated. Methodology: For this purpose, the descriptive and analytical method was used. The required data were obtained from the energy balance sheet, Iran Statistical Center, Central Bank, and Ministry of Energy. For the evaluation to be done accurately and reliably, an attempt was made to construct indicators related to urbanization in economic, spatial, social, and environmental dimensions. The collected data for each province of Iran were ranked by the entropy weighting method. Finally, using the fixed effects model, the consequences of each range were analyzed. Findings and Discussion: Finally, using the fixed effects model, the consequences of each range were analyzed. The findings showed that urbanization affects the pressure on the water, energy, and food systems and can be shown as an inverted U-shaped curve. The current position of this relationship is that it has passed the turning point of the curve. The difference between regions should be related to their economic development levels. The main reason for this effect is that the central region contains four urban complexes with a very important level of economic development (including Tehran, Karaj, Qom, and Isfahan). High economic density leads to the spatial accumulation of human resources and financial capital and the knowledge spillover effect, and causes the spatial reconfiguration of production factors. In this situation, the cost of innovation has been significantly reduced, the efficiency of using resources has been improved, and the same conditions reduce the pressure on the water, energy, and food systems. Typically, when urbanization is growing, better educational opportunities are provided, and social and civic infrastructures are prepared to increase residents' environmental awareness and encourage them to adopt environmentally friendly behaviors. Water: The regression coefficient of the effect of urbanization on water is positive at the level of 5% and shows a high effect. The results show that this process intensifies the pressure on water resources. Energy: The regression coefficient determined the critical value of 0.246. Comparing this value with the average urbanization shows that the overall level of urbanization has exceeded the critical value. The negative relationship between the degree of urbanization and regional energy is confirmed. Food: The regression coefficient of urbanization with a critical value of 0.511 shows a significant U-shaped effect on food, but the overall level of urbanization has not exceeded the critical value. This indicates that urbanization at the current level has helped to reduce the pressure on the regional food system. Conclusion: The estimated coefficients for population urbanization and social urbanization were 23.692 and 24.703, respectively. These coefficients have been confirmed at a significant level of 5% and 1%. It is clear that both significantly increase the pressure on the water, energy, and food systems, which, of course, is the effect of social urbanization more than the other. The estimated coefficients for economic urbanization and spatial urbanization were -217.82 and -67.895, respectively, both of which are statistically significant at the 1% confidence level. In terms of the absolute value of the coefficients, economic urbanization is greater than spatial urbanization, which shows that this phenomenon has the greatest effect on reducing the pressure on the regional water, energy, and food system. It is very important that although the estimated coefficient for environmental urbanization is negative (-5.5982), it is not statistically significant. So the main conclusions drawn in this paper are as follows: During the study period, the level of NU in various provinces in Iran showed a continuous upward trend, with the rate of increase slowing down. The impact of NU on WEFSP crossed the curve's inflection point; that is, the increase in NU level positively affected the mitigation of the WEFSP. These research findings remain valid even after undergoing a battery of robustness tests, indicating good robustness of the conclusions. The impact of NU on WEFSP exhibited regional heterogeneity and structural heterogeneity. NU had a significant inverted “U-shaped” effect on WEFSP in the western regions, while the impact on the remaining areas was not significant. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Available Resources, Iran, Kuznets Curve, Urbanization, Water Stress | ||
| مراجع | ||
|
Alaei, S. Hajiagha, S. and Mahdiraji, H.A. 2023. Unveiling the role of sustainable supply chain drivers toward knowledge based economy via a novel permutation approach: Implications from an emerging economy Operations. Management Research: 16, 1231-1250. http://dx.doi.org/10.1007/s12063-023-00380-1 Barzegar, Z. 2012. Urbanization and its effects on food, water and energy security in Iran, a case study: Shiraz city. Regional Planning: 2(5), 53-64. 24. https://doi.org/10.22054/jiee.2021.55099.1780 (In Persian) Cai, J. Li, X.P. and Liu, L.J. 2021. Coupling and coordinated development of new urbanization and agro-ecological environment in China. Science of the Total Environment: 776, 145-161. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2021.145837 Dehghan Shabani, Z., Sadraei Javaheri, A. and Abbaspour Kazaruni, E. 2019. The effect of urbanization on energy consumption in Iran's provinces: a spatial panel data approach. Iran Energy Economic Research Journal: 9(34), 113-142. https://doi.org/10.22054/jiee.2021.55099.1780 (In Persian) Ghobishavi, F. Akbari, A. Daders Moghadam, A. and Hosseini, M. 2021. Urbanization, water pollution and economic growth in Iranian provinces with a spatial panel approach. Water and Wastewater: 32(6), 57-48. https://doi.org/10.22093/wwj.2021.269544.3106 (In Persian) Hou, M.Y. Deng, Y.J. and Yao, S.B. 2022. Urbanization, intensive cropland use, and grain production: A moderated mediating effect test under climate conditions China Population. Resources and Environment: 32 (10), 160-171. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2021.129957 Karimi, M. and Heydarian, M. 2016. Investigating the relationship between urbanization and energy consumption in the provinces of Iran using the generalized STIRPAT model. Economics and Modeling Quarterly: 31(4), 27-54. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.24765775.1396.8.31.2.0 (In Persian) Kassouri, Y. 2021. Monitoring the spatial spillover effects of urbanization on water, built-up land and ecological footprints in sub-Saharan Africa: Journal of Environmental Management, 3(2), Article 113690. https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2021.113690 Kuznets, S. 1957. Quantitative aspects of the economic growth of nations: II. Industrial distribution of national product and labor force Economic. Development and Cultural Change: 5 (19), 1-111. http://www.jstor.org/stable/1152605?origin=JSTOR-pdf Liu, C.K. (2023). Can new urbanization improve agricultural total factor productivity-analysis based on prefectural-level city panle data? Journal of Agricultural Resources and Regional Planning: 23, 1-19. https://doi.org/10.1016/j.energy.2022.125499 Niva, V. Cai, J.L. and Taka, M. 2020. China's sustainable water-energy-food nexus by 2030: Impacts of urbanization on sectoral water demand. Journal of Cleaner Production: 251, Article 119755. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2019.119755 Saberifar, R. & Pilevar, S. 2023. Urban Geography of Iran, Bojnord: Kosar University. http://library.kub.ac.ir/ (In Persian) Salem, J. 2016. Relationship between food security and urban population and development programs (case study: Iran). Economic Modeling, 10(4), pp. 125-140. https://journals.iau.ir/article_590515.html (In Persian) Shafiian, S., Behnameh, M. and Ebrahimi Salari, T. 2015. Investigating factors affecting energy consumption in selected countries. Tehran: New Researches. https://www.sid.ir/paper/875143/fa (In Persian) Shao, J. and Wang, L.H. 2023. Can new-type urbanization improve the green total factor energy efficiency? Evidence from China. Energy: 262, Article 125499. https://doi.org/10.1016/j.energy.2022.125499 Tian, C.Y. and Chen, Y. 2022. Population siphoning, agglomeration and urban energy efficiency: Take the Shanghai-Jiangsu-Zhejiang-Anhui as an example. Statistical Research: 39 (5), 93-106. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2023.139511 Xia, Q. Tian, G. Zhao, D. Zhao, Q. and Varis, O. 2024. Effects of new-type urbanization on resource pressure: Evidence from a water-energy-food system perspective in China. Sustainable Cities and Society: 107, 10-25. https://doi.org/10.1016/j.scs.2024.105411 Yu, Q.W. Sun, Z.H. and Shen, J.Y. 2021. The nonlinear effect of new urbanization on water pollutant emissions: Empirical analysis based on the panel threshold model. Journal of Environmental Management: 345, 11-18. https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2023.118564 Zhang, Z.H. Sun, S.M. and Gao, J. 2022. Evolution characteristic and influencing mechanism of water energy-food stress in Yangtze River Delta Urban Agglomeration. Journal of Natural Resources: 37 (06), 1586-1597. http://dx.doi.org/10.31497/zrzyxb.20220615 Zhou, Y. Kong, Y. and Wang, H. 2020. The impact of population urbanization lag on eco-efficiency: A panel quantile approach. Journal of Cleaner Production: 244 (2), 11-23. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2019.118664 Zhu, Y.Y. Wang, Z.W. and Luo, J. 2021. Coupling and coordinated development of new urbanization and food security in main agricultural production regions in central China: A case study of Henan Province. Scientia Geographica Sinica: 41 (11) (2021), 1947-1958. http://dx.doi.org/10.31497/zrzyxb.20210313 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 273 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 714 |
||