نسبت فلسفه تاریخ و سیاست در اندیشه ایرانشهری

سلطانی, اسحق; مسرور, محمد

doi:10.48308/piaj.2024.236783.1581

	نسبت فلسفه تاریخ و سیاست در اندیشه ایرانشهری
رهیافت‌های سیاسی و بین ‌المللی
مقاله 6، دوره 16، شماره 3 - شماره پیاپی 79، مهر 1403، صفحه 123-145 اصل مقاله (546.25 K)
نوع مقاله: علمی - پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.48308/piaj.2024.236783.1581
نویسندگان
اسحق سلطانی^* ¹؛ محمد مسرور²
¹استادیار گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل، دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
²دانشکده علوم سیاسی دانشگاه امام صادق علیه السلام
چکیده
مقدمه و اهداف: سیاست از منابع مختلفی تغذیه می‌کند که در این میان فلسفه تاریخ همواره یکی از مهمترین این منابع به شمار رفته است. پژوهش حاضر قصد دارد به این سؤال بپردازد که فلسفه تاریخ ایران باستان چگونه به سیاست در اندیشه ایرانشهری تعیّن می‌بخشد. در واقع فهم چیستی و چگونگی تأثیرات فلسفه تاریخ ایران باستان بر اندیشه سیاسی ایرانشهری مسئله اصلی پژوهش حاضر است. روش‌ها: پژوهش حاضر برای پاسخ به پرسش اصلی خود نیامند بررسی متونی است که بنیان‌های نظری ایران باستان در آن انعکاس یافته است. چنین متونی یا از سنخ متون اولیه ایران باستان هستند یا از سنخ تحلیل‌های ثانویه صورت پذیرفته از آنها. در این مقتضا مسئله اصلی فهم یا ارزیابی فهم‌های صورت پذیرفته از چنین متونی است. به همین دلیل از روش تفسیری متن‌محور که در گستره روش‌های هرمنوتیکی جای دارد استفاده می‌شود. یافته‌ها: فلسفه تاریخ ایرانشهری را می‌توان به چهار بخش سرآغاز هستی، موتور محرکه تاریخ، سیر تاریخ و پایان تاریخ تقسیم کرده و مورد تحلیل قرار داد. یافته‌های پژوهش حاضر نشان می‌دهد نزاع در ازل از جدال هورمزد و اهریمن آغاز گشته و در سطوح مختلف تاریخ تجلی می‌یابد که در سیاست زمینی نیز در همین چارچوب شکل می‌گیرد. زمان به عنوان مکر زروان برای بازستاندن پادشاهی جهان از اهریمن عامل محرکه تاریخ ایرانشهری تلقی می‌گردد که سیر تاریخ و گذر زمان بر قدرت هورمزد و نیروهایش افزوده و سلطنت اهریمن را مضمحل می‌کند. در پایان تاریخ با ظهور سوشیانس جدال آغازین با پیروزی اهورائیان به پایان می‌رسد و دنیای مادی نیز در زروان بی‌کرانه محو می‌گردد. سیاست در گیتی بر مبنای جدال نخستین بنا گشته و به وسیله زمان که تحت تاثیر پیمان اولیه زروان است، کنترل می‌شود. هر کنشی موعدی دارد که تخطی از آن ممکن نیست. از اینرو زمان خصلتی کاملاً سیاسی می‌یابد. زمان از بستر و ظرف منفعل رخدادها فراتر رفته و خود تبدیل به کنشگری تعیّن بخش می‌شود که مراحل تاریخ را می‌سازد. نتیجه‌گیری: در اندیشه ایرانشهری فلسفه تاریخ مبنای حاکم بر سایر اصول اندیشگانی است و سامان تمامی حوزه‌های حیات سیاسی و اجتماعی متأثر از آن است. اساساً با جبرگرایی تاریخی که در سرشت این اندیشه وجود دارد، حیات سیاسی و اجتماعی با تکیه بر آن تعیّن می‌یابد. در این ساحت «زمان» عاملی اجبارگر و حامل اصلی رخدادها در طول تاریخ است و انسان تنها بازیگریست که از نقش آفرینی آن در چارچوب نمایشنامه‌ای ازلی استفاده شده است. این زمان است که خصلتی سیاسی داشته و نقش اصلی را در پیشبرد نبرد اهورائیان و اهریمنان دارد. دوگانه اهورایی/ اهریمنی بودن است که بر همه چیز سایه افکنده، هیچ تساهلی را در میان باقی نگذاشته و حیات انسانی را تنها مسیری برای پیکارگری قرار داده است. نبرد دائمی خیر و شر چنین است که تبدیل به عامل اصلی محرک تاریخ می‌شود. امر سیاسی ایرانشهری نیز در چارچوب این دوگان گرفتار آمده و ناچار وضعیتی سازش ناپذیر برای جهان ایرانشهری خلق کرده و بر این اساس در اندیشه ایرانشهری انسان در «وضعیت سیاسی» زیست می‌کند؛ وضعیتی که همواره انسان‌ها در یک سوی این دوگان قرار دادشته و همواره در مواجهه با غیریتی قرار دارند. فلسفه تاریخ نقاط عطف و هنگامه‌های اساسی تغییر در جهان را نیز تعیین کرده است. در اینجا سیاست نه حاصل اراده کامل شهریاران و عاملان بلکه حاصل اراده زمان است که محقق می‌گردد.
کلیدواژه‌ها
ایرانشهری؛ فلسفه تاریخ؛ سیاست؛ زمان؛ زروان
عنوان مقاله [English]
The ratio of philosophy of history and politics in Iranshahri thought
نویسندگان [English]
Eshagh Soltani¹؛ Mohammad Masrour²
¹Assistant Professor, Department of Political Science and International Relations, Shahid Beheshti University
²Imam Sadeq University Faculty of Political Science
چکیده [English]
abstract Introduction: Politics feeds from various sources, among which the philosophy of history has always been considered one of the most important sources. The present study aims to address the question of how the philosophy of ancient Iranian history determines politics in the Iranian urban thought. In fact, understanding what and how the philosophy of ancient Iran's history influences the political thought of Iranshahri is the main problem of the present research. Methods: In order to answer the main question, the present research aims to examine the texts in which the theoretical foundations of ancient Iran are reflected. Such texts are either from the sources of the primary texts of ancient Iran or from the sources of secondary analyzes made from them. In this case, the main problem is to understand or evaluate the understandings made from such texts. For this reason, the text-based interpretation method is used, which is in the range of hermeneutic methods. Results and discutions: Iranshahri's philosophy of history can be divided and analyzed into four parts: the beginning of existence, the driving engine of history, the course of history, and the end of history. The findings of the present research show that the conflict in the past started from the conflict of Hormuzd and Ahriman and it is manifested in different levels of history, which is also formed in the earthly politics in the same framework. Time is considered as a trick of Zervan to defend the kingdom of the world from Ahriman, the driving factor of Iranshahri history, which the course of history and the passage of time increases the power of Hormuzd and his forces and destroys the reign of Ahriman. Politics in Gitti is based on the first conflict and is controlled by time, which is influenced by the initial agreement of Zarvan. Every action has a deadline that cannot be violated. Therefore, time acquires a completely political character. Time goes beyond the passive container of events and becomes a determinative activity that creates the stages of history. Conclusion: In Iranshahri's thought, the philosophy of history is the basis governing all other intellectual principles, and the order of all spheres of political and social life is affected by it. Basically, with the historical determinism that exists in the nature of this thought, political and social life is determined by relying on it. In this field, "time" is a compelling factor and the main carrier of events throughout history, and man is the only actor whose role-playing has been used in the framework of an eternal play. This is the time that has a political character and plays the main role in advancing the battle between Ahuraians and demons. It is the duality of being Ahurai/demon that casts a shadow over everything, left no tolerance in between and made human life only a path for struggle. The constant battle between good and evil is such that it becomes the main driving factor of history. The political affairs of Iranshahri have also been caught in the framework of these dualities and forced to create an irreconcilable situation for the world of Iranshahri, and according to this, in Iranshahri's thought, man lives in a "political situation"; A situation that has always put humans on one side of these two and they are always facing otherness. The philosophy of history has also determined the turning points and fundamental moments of change in the world. Here, politics is not the result of the complete will of rulers and actors, but the result of the will of time, which is realized.
کلیدواژه‌ها [English]
Iranshahri, philosophy of history, politics, time, Zarvan

مراجع
---(1987), Ghazideh Zadsperam, translated by Rashid Mozal, Tehran: Institute of Cultural Studies and Research. ]in persian[ - ---(1975), Minoy Kherad, translated by Ahmad Tafzali, Tehran: Farhang Iran Foundation Publications. ]in persian[ - ---(n. d.),Yasna, translated by Ebrahimpourdavoud, online publication. ]in persian[ - Ardestanirostami, H. (2017). It is a Zurvanian Principle to Shackle Zahhak instead of killing him. Journal of Poetry Studies (boostan Adab), 9(1), 1-22. doi: 10.22099/jba.2016.3897 - Baharucha, Ervad (1893), Zoroastrian Religion and Costume, Chicago: Held. - Bashiri, Iraj (2012), Ancient Iran; Cosmology, Mythology, History, USA: Cognella. - Bizer, Frederick (2016), Hegel, translated by Seyyed Masoud Hosseini, third edition, Tehran: Ghoghnoos Publishing. ]in persian[ - Christian Sen, Arthur (2005), Iran during the Sassanid era, translated by Rashid Yasemi, fifth edition, Tehran: Sedaye Moaser Publications. ]in persian[ - Dadgi, Farnbagh (n. d.), Bandesh, translated by Mehrdad Bahar, personal publication of the translator, online version. ]in persian[ - Daryaie, Toraj and Rezakhani, Khodadad (2017), from Jihun to Euphrates; Iranshahr and the Sassanid world, second edition, Tehran: Morwarid Publications. ]in persian[ - Derakhsheh, J., & Nosratpanah, M. S. (2014). Evaluating the Application of Hermeneutical Method of Analysis in Islamic Studies. Contemporary Political Studies, 5(13), 39-62. - Gignoux, Philippe (2001), Man and Cosmos in Ancient Iran, Rome: Istituto Italiano per L’Africa E L’Oriente. - Hegel, Georg Wilhelm Friedrich (2017), Elements of the Philosophy of Right, translated by Mehbod Irani-Talab, fifth edition, Tehran: Qatreh Publications. ]in persian[ - Heywood, Andrew (2015), Politics, translated by Abdur Rahman Alam, 6th edition, Tehran: Ney Publishing. ]in persian[ - Kafi, Majid (2015), Historical Sociology, second edition, Qom: Hozha and University Research Center. ]in persian[ - König, Götz (2020), Studies on the History of Rationality in Ancient Iran III: Philosophy of Nature, in “zaraθuštrōtәma; Zoroastrian and Iranian Studies in Honour of Philip G. Kreyenbroek” Edited by Shervin Farridnejad, Leiden: Brill. - Lovitt, Carl (2016), Meaning in History, translated by Saeed Haji Naseri and Zaniar Ebrahimi, Tehran: Scientific and Cultural Publications. ]in persian[ - Lucie-Smith, Alexander (2007), Narrative theology and moral theology: the infinite horizon, Hampshire: Ashgate Publishing Limited. - Motameni, Ahmad R (2014), Iranian Philosophy of Religion and the History of Political Thought, Doctoral dissertation, University of California, Political Science. - Nigosian, S.A (1993), the Zoroastrian Faith; Traditional and Modern Research, Montreal: McGill-Queen's University Press. - Paktachi, Ahmad (2009), Philosophical elements in the heritage of ancient Iran, second edition, Tehran: Imam Sadiq University Press. ]in persian[ - Poladi, Kamal (2017), Aspiring for a just system Iranian cosmology and political thought, Tehran: Center Publishing. ]in persian[ - Pordawood, Ibrahim (1927), Suchians, Bombay: Moore Gwalia Tank Press. ]in persian[ - Razi, Hashem (2012), Ayan Zarvani; Analysis of the oldest Iranian myth of time, place, atmosphere, movement, Tehran: Behjat Publications. ]in persian[ - Rezai-Rad, Mohammad (2007), The Basics of Political Thought in Madhazian wisdom, Tehran: Tarhe-no Publications. ]in persian[ - Rostamvandi, Taghi (2012), Iranshahri Thought in the Islamic Era, 2nd edition, Tehran: Amirkabir Publications. ]in persian[ - Saeedi Roshan, Mohammad Baqer (2004), Analysis of the Quranic Language and its Understanding Methodology, Qom: Hozah and University Research Center. ]in persian[ - Sajdi, Abolfazl (2013), The Language of Religion and the Qur'an, Qom: Imam Khomeini Educational and Research Institute. ]in persian[ - Sangari, E., & Karbasi, A. (2017). An Approach to History from the Viewpoint of Philosophy of History of Zoroastrianism. Historical Perspective&Historiography, 27(20), 55-77. doi: 10.22051/hph.2018.19391.1200 - Schmidt, Karl (2012), The concept of the political, translated by Sohail Safari, Tehran: Negah Maaser. ]in persian[ - Skinner, Quentin (2013), Insights of Political Science: About Method, translated by Fariborz Majidi, Tehran: Farhang Javed, Volume 1. ]in persian[ - Sobhani, Jafar (1385), Hermeneutics, second edition, Qom: Towheed Publications. ]in persian[ - Stanford, Michael(2005), an introduction to historical research, translated by Masoud Sadeghi, second edition, Tehran: Imam Sadegh University Press and Samt Press. ]in persian[ - Vaezi, Ahmed (2018). Theory of Text Interpretation, Qom: Hozha and University Research Institute. ]in persian[ - Zener, RC (2004), Zarvan or the mystery of Zoroastrianism, translated by Timur Qadri, Tehran: Amirkabir Publications. ]in persian[
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,211 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 413

سامانه مدیریت نشریات علمی دانشگاه شهید بهشتی

نسبت فلسفه تاریخ و سیاست در اندیشه ایرانشهری