سلیمی, رؤیا, شفیعی, نوذر. (1403). بررسی مقایسه‌ای دیدگاه ایران و چین درباره نظم بین‌المللی لیبرال و تاثیر آن بر روابط دو کشور. , 16(4), 51-73. doi: 10.48308/piaj.2024.235303.1517
رؤیا سلیمی; نوذر شفیعی. "بررسی مقایسه‌ای دیدگاه ایران و چین درباره نظم بین‌المللی لیبرال و تاثیر آن بر روابط دو کشور". , 16, 4, 1403, 51-73. doi: 10.48308/piaj.2024.235303.1517
سلیمی, رؤیا, شفیعی, نوذر. (1403). 'بررسی مقایسه‌ای دیدگاه ایران و چین درباره نظم بین‌المللی لیبرال و تاثیر آن بر روابط دو کشور', , 16(4), pp. 51-73. doi: 10.48308/piaj.2024.235303.1517
سلیمی, رؤیا, شفیعی, نوذر. بررسی مقایسه‌ای دیدگاه ایران و چین درباره نظم بین‌المللی لیبرال و تاثیر آن بر روابط دو کشور. , 1403; 16(4): 51-73. doi: 10.48308/piaj.2024.235303.1517
بررسی مقایسه‌ای دیدگاه ایران و چین درباره نظم بین‌المللی لیبرال و تاثیر آن بر روابط دو کشور
1دکتری روابط بین‌الملل، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
2دانشیار گروه مطالعات منطقه ای، دانشکده حقوق و عوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
چکیده
چکیده
مقدمه و اهداف: این مقاله در پی نقد این تصور عمومی در میان دستگاه تصمیم گیری ایران و حتی بعضی از نخبگان علمی است که روابط ایران و چین در حد اعلا رو به پیش است و محدودیتی برای آن وجود ندارد. ازاین رو مقاله پس از ارائه آمار و ارقام درباره حجم سرمایه گذاری چین در ایران و نیز اتخاذ مواضع غیرقابل انتظار از سوی چین درباره بعضی از مسائل حساس ایران، این پرسش را مطرح کرده است که اساساً چرا روابط دو کشور در مسیر خود با موانع جدی مواجه می شود؟ این مقاله معتقد است اگرچه ممکن است بی‌انگیزگی چین در گسترش مناسبات با ایران علل مختلفی داشته باشد، اما تفاوت در رویکرد ایران و چین به نظم بین المللی لیبرال یکی از علت‌های مهم آن است. درحالی‌که ایران یک تجدیدنظرطلب انقلابی است چین یک تجدیدنظرطلب اصلاحی است. برای بررسی بیشتر موضوع، این مقاله ابتدا به این پرسش پاسخ می دهد که نظم بین المللی لیبرال چیست و اجزای آن کدام است؟ در گام بعدی نگاه ایران و چین به اجزای نظم را موردبررسی قرار می دهد تا به وجوه تفاوت و تشابه نگاه دو کشور پی ببرد. در گام سوم این موضوع را بررسی خواهد کرد که تفاوت و تشابه دیدگاه ایران و چین چگونه بر کاهش سطح روابط دو کشور تأثیرگذار بوده است؟
روش ها: روش این مقاله روش مقایسه ای و با بهره‌گیری از رویکرد توصیفی-تحلیلی است. برای این منظور نظم بین المللی لیبرال بعنوان موضوع اصلی مطرح شده است و سپس دیدگاه ایران و چین نسبت به آن مورد بررسی قرار گرفته است. تفاوت و تشابه ایران و چین نسبت به نظم بین الملل لیبرال در دوری و نزدیکی روابط آنها تاثیر گذار قلمداد شده است.
یافته ها: تفاوت در نوع نگاه ایران و چین به نظم بین المللی لیبرال یکی از علل مهم در کندی روابط دو کشور است. ایران دارای رویکرد تجدیدنظرطلبی انقلابی به نظم لیبرال است حال آنکه چین رویکرد تجدیدنظرطلبی اصلاحی به این نظم دارد و همین مساله باعث شده است چین در بزنگاه های استراتژیک در روابطش با ایران محتاطانه عمل کند. یافته های مقاله نشان داد موفقیت امروزی چین در عرصه بین المللی مدیون همسویی آن با نظم بین المللی بوده و لذا پکن حاضر نیست منافع خود را قربانی دیدگاه رادیکال ایران نسبت به نظم بین المللی کند.
نتیجه‌گیری: جمهوری اسلامی ایران به دلیل تعارض هویتی که با غرب دارد، پایه اصلی سیاست خارجی خود را بر چین استوار کرده است. اما دیدگاه چین نسبت به نظم بین المللی نه‌تنها با ایران متفاوت است بلکه حتی چین دیدگاه ایران نسبت به نظم بین‌المللی را در بسیاری از مواقع به زیان خود تلقی می‌کند. موضع چین در قبال پرونده هسته‌ای ایران، موضع چین در قبال تعارض امریکا و ایران، کیفیت روابط چین با کشورهای خاورمیانه به ویژه کشورهای حوزه خلیج فارس و ... از جمله مواردی است که چرخش سیاست خارجی چین به زیان ایران را نشان می دهد.
واژگان کلیدی: نظم بین المللی، تجدیدنظرطلبی اصلاحی، تجدیدنظرطلبی انقلابی، ابتکار امنیت جهانی، ابتکار توسعه جهانی.
A Comparative Study of Iran and China's Perspectives on the Liberal International Order and Its Impact on Bilateral Relations
نویسندگان [English]
Roya Salimi1؛ Nozar Shafiee2
1PhD in International Relations, Faculty of Humanities, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.
2Associate Professor, Department of Regional Studies, Faculty of Law & Political Science, University of Tehran, Tehran. Iran.
چکیده [English]
Introduction: This article critiques the prevalent perception within Iran's decision-making apparatus and among some academic elites that Iran-China relations are progressing at a high level with no significant limitations. To challenge this notion, the article presents statistical data and figures on the volume of Chinese investment in Iran and China's unexpected positions on certain sensitive issues concerning Iran. The central question posed is: why are relations between the two countries facing significant obstacles? The article argues that, although various factors contribute to China's lack of motivation in deepening ties with Iran, a key reason lies in the differing approaches of the two nations toward the liberal international order. While Iran adopts a revolutionary revisionist stance, China takes a reformist revisionist approach. To explore this issue, the article is structured into three main sections. First, it defines the liberal international order and its key components. Second, it examines the perspectives of Iran and China on these components to identify the differences and similarities between their views. Finally, it analyzes how these divergences and commonalities have impacted the stagnation in relations between the two nations. Methods: This study employs a comparative method with a descriptive-analytical approach. The liberal international order serves as the central framework for analysis. The perspectives of Iran and China toward this order are compared to assess how their differences and similarities influence the dynamics of their bilateral relations. Results and Discussion: Differences in how Iran and China perceive the liberal international order are a key factor contributing to the slowdown in their bilateral relations. Iran adopts a revolutionary revisionist stance, fundamentally challenging the structure of the liberal order, whereas China takes a reformist revisionist approach, seeking to adjust and improve the existing framework rather than overthrow it. This divergence has led China to exercise caution at critical junctures in its relationship with Iran. The findings of this article indicate that China's success on the global stage is largely attributed to its strategic alignment with the liberal international order. As a result, Beijing is unwilling to compromise its broader interests to accommodate Iran's more radical stance toward the international system. Conclusion: The Islamic Republic of Iran has placed significant emphasis on its partnership with China as part of its foreign policy strategy, driven largely by its ideological and geopolitical conflict with the West. However, China’s perspective on the liberal international order differs fundamentally from Iran’s. Moreover, China often views Iran’s revolutionary approach to the global order as counterproductive to its own interests. China's positions on issues such as Iran’s nuclear program, its conflict with the United States, and its relationships with other Middle Eastern nations underscore the limits of Sino-Iranian cooperation. While Iran views China as a counterbalance to the West, Beijing prioritizes its pragmatic and globally aligned approach, which frequently results in policies unfavorable to Iran.
کلیدواژه‌ها [English]
Keywords: International order, reformist revisionism, revolutionary revisionism, global security initiative, global development initiative
