نقش ارزش‌ها و هیجانات در پذیرش اخبار سیاسی جعلی در عصر پساحقیقت | ||
| رهیافت‌های سیاسی و بین المللی | ||
| دوره 16، شماره 4 - شماره پیاپی 80، دی 1403، صفحه 172-196 اصل مقاله (1.01 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.48308/piaj.2025.237058.1590 | ||
| نویسندگان | ||
| امیر ملائی مظفری1؛ علی اشرف نظری* 2 | ||
| 1دانشجوی دکتری علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| 2دانشیار گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| مقدمه و اهداف: تا قبل از سال 2016، اخبار جعلی عموماً به موضوعاتی می‌پرداختند که به‌سادگی با حواس پنجگانه و یک تصویر یا فیلم رد نمی‌شوند. اما همزمان با انتخابات برگزیت در بریتانیا و ریاست جمهوری دونالد ترامپ در آمریکا، دقیقاً چنین نوعی از اخبار جعلی تحت عنوان پساحقایق به‌صورت گسترده و موفقیت‌آمیز مورد سوء استفاده قرار گرفت، تا حدی که برخی را مجاب کرد که از شروع عصری سخن بگویند که در آن، برانگیختن هیجانات مخاطبان، تعیین‌کننده‌ترین نقش را در پذیرش اخبار سیاسی دارد و تطابق ادعاهایمان با حقیقت، هیچ‌گاه انقدر کم‌اهمیت نبوده است. سؤال اصلی مقاله این است که چرا اخبار سیاسی جعلی با بار هیجانی، توسط مخاطبان در عصـر پساحقیقت پذیرفته می‌شوند؟ فرضیه‌ی اصلی نیز چنین است: هیجانات، معلول ارزش‌ها هستند و در عصـر پساحقیقت، اگر خبری ارزش‌های مخاطب را تحت‌تأثیر قرار دهد، دفاع هیجانی از آن ارزش‌ها، برای مخاطب اولویت بالاتری نسبت به راستی‌آزمایی خبر خواهد داشت. این پژوهش، در پی آزمون این فرضیه و کشف عواملی است که باعث پذیرش دروغ‌های بزرگ در برخی اخبار می‌شود. روش‌ها: از آنجا که پژوهشی گفتمانی در باب پساحقایق در سطح ایران نوآورانه است، ابتدا باید به فهرستی از اخبار جعلی ایرانی دست می‌یافتیم که شرایط پساحقیقت خوانده شدن را دارند. از این رو، پیمایشی اولیه با همکاری 370 شرکت‌کننده انجام شد که در نتیجه‌ی آن، 10 خبر که ادعایی جعلی مطرح می‌کردند، بار هیجانی داشتند و توسط اکثر مخاطبان پذیرفته شده بودند، انتخاب گشتند. سپس، مصاحبه‌ای نیمه‌ساختاریافته با 12 نفر از مردم عادی ایران با محوریت آن 10 خبر (البته در لابه‌لای اخبار غیرجعلی) صورت گرفت. با استفاده‌ی از روش روانشناسی گفتمانی، به تحلیل الگوهای زبانی در متون مصاحبه‌ها پرداختیم تا فرضیه‌ای استخراج شود که توانایی تبیین باورپذیری پساحقایق را داشته باشد. یافته‌ها: از یک طرف، به محض خواندن اخبار برای مصاحبه‌شوندگان، سه داده‌ی ضربان قلب، زبان بدن و خوداظهاری هیجانات تجربه‌شده جمع‌آوری شد. با مثلث‌سازی این سه شاخص هیجانی و در نظر گرفتن احتمال تنظیم‌گیری هیجانات از سوی مصاحبه‌شوندگان، فرضیه‌ی غالب در ادبیات تحقیق رد شد زیرا تعداد داده‌هایی که بتواند تأییدکننده‌ی آن فرضیه باشد، فقط 13 مورد از 120 مورد ممکن و بسیار کمتر از حد مورد انتظار بود. از طرف دیگر، تحلیل گفتمانی مصاحبه‌ها باعث شکل‌گیری و اثبات فرضیه‌ای شد که طبق آن، تأیید شدن یا به چالش کشیده شدن ارزش‌های مخاطبان توسط پساحقایق است که باورپذیری آن اخبار را افزایش می‌دهد. شکل مبسوط این فرضیه، از استخراج و آزمودن این مشاهده به دست آمد که اکثریت مصاحبه‌شوندگانی که صحت یک پساحقیقت را پذیرفته بودند، گویی بلافاصله پس از شنیدن پساحقیقت متوجه می‌شدند که یکی از هویت‌هایشان و مشخصاً ارزش‌ها و باورهای متناسب با آن هویت توسط آن پساحقیقت تأیید یا رد شده است. بنابراین، با استفاده از جملاتی که کارکردهای متفاوت ولی همسویی دارند و همچنین کارگان‌های تفسیری که استعاره‌ها و بازی‌های گفتمانی شناخته‌شده میان افراد یک جامعه هستند، نسخه‌ای از واقعیت را برمی‌ساختند که بتوانند مصاحبه‌کننده را نسبت به قدرت توجیه‌کنندگی قضاوت ارزشی و باور خود قانع کنند. در این نسخه‌‌های برساخته‌شده، از داده‌های متناقض و دردسرساز چشم‌پوشی می‌شود و چشم‌اندازهای رقیب در حاشیه قرار می‌گیرند و ارزش‌ها، ایدئولوژی‌ها و باورهای مصاحبه‌شونده تبلیغ می‌شوند. هر پنج عامل ارزش‌ها، موقعیت‌های سوژه در طیف‌های هویتی، کارکردها، کارگان‌های تفسیری و مهم‌تر از همه، برساخته شدن نسخه‌ای از واقعیت، از خلال جملات مصاحبه‌شوندگان قابل استخراج بود و یک مجموعه‌ی توجیهی منسجم و کارامد را می‌ساخت. نتیجه‌گیری: با رد فرضیه‌ی غالب در ادبیات تحقیق و تأیید فرضیه‌ی محوری مقاله، می‌توان گفت ارزش‌ها و باورهای فرد، باعث تغییر ادراک او نسبت به واقعیات می‌شود. حقیقت هنوز «نمرده» است و از عواقب سیاسی آن (از قبیل از بین رفتنِ کاملِ اعتماد به انواع نهادها و تفکر نقادانه) می‌توان جلوگیری کرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اخبار جعلی؛ ارزش‌ها؛ پساحقیقت؛ تحلیل گفتمان؛ هیجانات | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Role of Values and Emotions in Accepting Fake Political News in the Post-Truth Era | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Amir Mollaee Mozaffari1؛ Ali Ashraf Nazari2 | ||
| 1PhD Candidate, Department of Political Science, Faculty of Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran. | ||
| 2Associate Professor, Department of Political Science, Faculty of Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Extended Abstract Introduction: Before 2016, fake news typically revolved around topics that were difficult to verify using sensory evidence, images, or videos. However, during the 2016 Brexit referendum in the UK and Donald Trump's presidential election in the US, a new form of fake news, termed post-truth, emerged and was effectively utilized. This led some observers to claim that we have entered an era where evoking emotions in audiences has become a decisive factor in the acceptance of political news, rendering the truthfulness of claims increasingly irrelevant. The central question of this article is: Why do audiences in the post-truth era accept emotionally charged fake political news? The main hypothesis proposes that emotions stem from deeply held values. In the post-truth era, when news resonates with an audience’s values, emotional defense of those values takes precedence over fact-checking. This study aims to test this hypothesis and identify the key factors that make some outrageous fabrications believable. Methods: Since discourse analysis of post-truths in Iran had not previously been conducted, the first step was to compile a list of Iranian fake news stories that fit the criteria for post-truths. A preliminary survey was conducted with 370 participants, resulting in the identification of 10 emotionally charged fake news items that had been widely accepted by audiences. Next, semi-structured interviews were conducted with 12 ordinary Iranians, using these 10 fake news items (intermixed with legitimate news stories) as discussion prompts. The interview data were analyzed using Discursive Psychology, focusing on the linguistic patterns and discourse structures in the participants' responses. This analysis aimed to develop and validate a hypothesis explaining the perceived believability of post-truths. Results and Discussion: On the one hand, upon hearing each news item, three emotional indicators — heart rate, body language, and self-reported emotions — were collected from the interviewees. By triangulating these emotional indicators and considering the possibility of emotional regulation, we found that the data did not support the dominant hypothesis in the literature. Specifically, only 13 out of 120 possible instances showed emotional responses, which was significantly lower than expected. On the other hand, the discourse analysis of the interviews led to the development and confirmation of a hypothesis suggesting that the believability of post-truths increases if they validate or challenge the audience's values. This hypothesis was further refined through the observation that most interviewees who accepted a post-truth immediately recognized that one of their identities, along with the corresponding values and beliefs (which were evident in their statements), was being either affirmed or challenged by the post-truth. To convince the interviewer of the validity of their evaluations and beliefs, the interviewees constructed a version of reality using sentences with varied yet cohesive functions, along with interpretive repertoires employing metaphors and discursive strategies familiar to members of their community. In these constructed versions of reality, contradictory or problematic data were disregarded, rival perspectives were marginalized, and the interviewees' values, ideologies, and beliefs were emphasized. All five factors — values, the subject's position within identity spectrums, functions, interpretive repertoires, and, most importantly, the construction of reality — were identifiable in the interviewees' statements and collectively formed a coherent and effective justificatory framework. Conclusions: By refuting the dominant hypothesis in the literature and confirming the central hypothesis of this study, it can be concluded that an individual’s values and beliefs significantly influence their perception of reality. Although truth has not yet "died," it remains under serious threat. Preventing the political consequences of post-truths — such as the erosion of trust in institutions and critical thinking — requires addressing how values shape perceptions and discourses. Strengthening media literacy and promoting value-based dialogue could mitigate the acceptance of fake political news. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Keywords: Discourse Analysis, Discursive Psychology, Emotions, Fake news, Post-Truth, Values | ||
| مراجع | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 572 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 240 |
||