بررسی مؤلفههای تفکر انتقادی در حکایت «ابومحمد تنبل» از یعقوب الشارونی | ||
| پژوهشنامه نقد ادب عربی | ||
| مقاله 4، دوره 15، شماره 2 - شماره پیاپی 29، فروردین 1404، صفحه 49-63 اصل مقاله (1012.28 K) | ||
| نوع مقاله: علمی - پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.48308/jalc.2025.236845.1340 | ||
| نویسندگان | ||
| محمدطاهر پاشاخانی* ؛ اردشیر صدرالدینی؛ مصطفی یگانی | ||
| گروه زبان و ادبیات عرب، دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد، مهاباد، ایران | ||
| چکیده | ||
| هدف و مقدمه: بحث تعلیم و تربیت در دوران معاصر اهمیت زیادی پیدا کرد و، به دنبال آن، فلسفه برای کودکان نیز مطرح شد. یکی از نظریه‌پردازان اصلی در این زمینه «متیو لیپمن» است که نظریه‌ای با عنوان «فلسفه برای کودکان» ارائه کرد که در فارسی با نام انحصاری «فبک» شناخته می‌شود. لیپمن در این نظریه سعی دارد، در آثاری که در حوزهٔ کودک نوشته شده است، بر مقولهٔ تفکر تأکید کند. از دیدگاه او، داستان‌ها را باید از این منظر بازبینی و بازنویسی کرد، زیرا تفکر انتقادی در سال‌های اول زندگی از این طریق به کودکان آموزش داده می‌شود. تفکر ویژگی اصلی انسان است و رشد و پیشرفت اصلی یک جامعه مبتنی بر تفکر است؛ بر‌اساس تفکر است که انسان‌ها می‌توانند به سمت مدینهٔ فاضله حرکت کنند و دنیای ایده‌آل خود را بسازند. با توجه به جایگاه حساس تفکر در زندگی بشری، تقویت اندیشهورزی نیز بسیار ضروری است و بار این مسئولیت بر دوش آموزش و پرورش و نهادهای آموزشی هر جامعه است. اما اینکه ادبیات و هنر چگونه می‌تواند در این امر کمک کند، دغدغه و مسئلهٔ اصلی پژوهش حاضر است. هدف این مقاله کشف میزان برخورداری اثری از ادبیات کودک مصر از ویژگیهای تفکر انتقادی است. این مقاله در تلاش است با بررسی یک قصهٔ اقتباسی از هزار و یک شب، یعنی قصهٔ «أبومحمد تنبل»، که از قصههای مشهور این کتاب است، به بررسی نحوهٔ کاربست مؤلفههای تفکر انتقادی در بازنویسی یعقوب الشارونی پرداخته شود. او در اثر بازنویسی عنوان اثر را «الکسلان و‌تاج السلطان» باز‌‌آرایی کرده و تغییراتی در شکل و محتوا داده است، اما آنچه در این پژوهش اهمیت دارد، پاسخگویی به دو سؤال زیر است: قصهٔ الکسلان و‌تاج السلطان از چه مؤلفههایی برای آموزش تفکر انتقادی به کودکان برخوردار است؟ نحوهٔ کاربرد این مؤلفهها در قصهٔ مذکور به چه صورت است؟ روش‌شناسی: این تحقیق به روش توصیفی و تحلیلی به بررسی مؤلفههای نظریهٔ لیپمن در داستان أبومحمد تنبل پرداخته است. جمعآوری دادهها به‌صورت کتابخانهای بوده و تلاش شده، با استفاده از منابع معتبر در حوزهٔ تفکر انتقادی و متن داستان، مؤلفههای نظریهٔ لیپمن در داستان استخراج شود و، بر‌حسب میزان انطباق مؤلفهها با شواهد مثال، تحلیل‌های مناسب با تفکر انتقادی ارائه گردد. یافته‌ها: طبق یافتههای پژوهش نُه مؤلفه میان پانزده مؤلفهٔ لیپمن در داستان أبومحمد تنبل بحث و بررسی شد. «یادگیری پرسشهای مرتبط» اولین مؤلفه در بررسی اثر بود که نویسنده از این امکان در آغاز داستان بهره گرفته و در بزنگاه‌های مختلف از آن استفاده کرده است. نویسنده به ارتباط میان رشتههای مختلف اهمیت داده و در برخی مواقع میان دانشهای مختلف در داستان ارتباط برقرار کرده است. مؤلفهٔ «استناج از گفت‌و‌گوها و رفتارها» هم در داستان بررسی شد و به تلاش نویسنده به چگونگی جمعبندی گفت‌و‌گوها و رفتارها پرداخته شد. نویسنده اصطلاحات زیادی به کار نبرده و، در‌نتیجه، مؤلفهٔ «توضیح اصطلاحات» بسیار اندک به کار رفته است. «ارزش‌یابی ناساز‌گاری راهکار» در یکی دو مورد انجام گرفته و نویسنده به‌طور دقیق به چگونگی نادرستی برخی از راهکارها پرداخته است. همچنین نویسنده به شناسایی فرضیه‌های زیربنایی پرداخته و آنها را اساس روایت خود قرار داده است. مستدل‌کردن برخی عقاید و استفاده از آموزش و تشبیه در داستان أبومحمد کسلان، به‌ویژه زمانی‌که شعارها به‌طور کلی بیان می‌شود، استفاده شده است. بحث و نتایج: داستان‌های یعقوب الشارونی مانند بیشتر داستان‌های کودکانه دارای ویژگی‌هایی مانند سادگی زبان، وضوح محتوا، فرم و سازماندهی دقیق است و این ویژگی‌ها در میزان و کاربرد مؤلفههای تفکر انتقادی لیپمن تأثیرگذار است. چنین ساختار و شکلی موجب پیدایش و به‌کار‌گیری مؤلفههای تفکر انتقادی لیمپن به شکلی فراوان و دقیق شده است. هدف این مقاله بررسی یکی از داستان‌های «الکسلان و‌تاج السلطان» نوشتهٔ یعقوب الشارونی است که بازنویسی داستان «محمد کسلان» در هزار و یک شب است، از منظر کاربرد عناصر تفکر انتقادی تا حدی‌که به‌کار‌گیری جنبه‌های تقویت‌کنندهٔ جنبه‌های اجتماعی کودکانه در جنبه‌های اجتماعی مصر انجام شود. نحوهٔ عمل نویسنده به مقولهٔ تفکر انتقادی و اهمیت آموزشی آن در بازنویسی و نوسازی داستان هزار و یک شب قابل‌توجه است. نتیجه نشان می دهد که داستان موردبحث، با وجود اینکه اقتباسی از ادبیات کهن است، از مؤلفههای تفکر انتقادی در این بین استفاده کرده و نویسنده با به‌کار‌گیری مؤلفههای این نظریه در جای‌جای اثر به تقویت تفکر کودک کمک کرده است. حکایت الکسلان و‌تاج السلطان با توجه به رویدادهای پیاپی و جذاب، طرح سؤالات بجا و منطقی (سؤال از چرایی ثروتمند‌شدن کسلان)، ایجاد ارتباط میان حوزههای مختلف اندیشگانی(ربط میان تنبلی و ثروتمندی)، رها‌نکردن بخش‌های روایی به‌گونهٔ پراکنده و ارائهٔ نتیجهگیری از آن، توضیح ابهامات و شرح نقاط مبهم (شرح لقب شخصیت که با ثروت وی همخوانی ندارد)، ارزیابی راهکارهای نادرستی که شخصیتها در برخی موارد به کار میبرند، مستدل‌کردن اعتقادات و تصمیمات، هر‌چند که عجیب و به‌ظاهر نادرست باشد (به‌مانند خرید بوزینه)، کاربرد بهنگام قیاس و تشبیه (مقایسهٔ کسلان با شاهان و امپراتورها)، کشف عقاید غلط (عدم تمایز میان بیماری و تنبلی)، یادگیری انتقاد‌کردن و آموزش آن (انتقاد از ظاهر بوزینه هنگام خرید) و فهمیدن آنچه در ذهن است (توجیه علت چرایی خرید بوزینه) عوامل تفکر انتقادی را به کرّات و هدفمند به کار برده و حکایتی با بار فکر‌ورزی بالا پدید آورده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| یعقوب الشارونی؛ الکسلان و‌تاج السلطان؛ بازنویسی؛ لیمپن؛ تفکر انتقادی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Examining the components of critical thinking in the story "Abu Muhammad Tanbal" by Yaqub Al-Sharoni | ||
| نویسندگان [English] | ||
| mohammadtaher Pashakhani؛ ardashir sadraddini؛ mostafa yegani | ||
| Department of Arabic Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Islamic Azad University-Mahabad Branch, Mahabad, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Purpose and Introduction: The discourse on education has attained significant prominence in the modern era, and the philosophy for children has also been introduced. Matthew Lippmann is a principal theorist in this domain, having introduced a theory called "Philosophy for Children," referred to in Persian as "Fabek." In this theory, Lippmann seeks to underscore the category of cognition in literature pertaining to children. He believes that narratives ought to be evaluated and revised from this standpoint, as critical thinking is imparted to children during their formative years in this manner. Cognition is the defining trait of humanity, and the primary advancement and development of a community is predicated on intellectual thought. It is predicated on the belief that humanity can progress toward utopia and construct its perfect world. Given the critical role of cognition in human existence, enhancing intellectual capacity is essential, and the duty for this task rests with the educational systems and organizations within every culture. The primary focus of the current research is the role of literature and art in addressing this issue. This article aims to investigate the degree to which a work of Egyptian children's literature is influenced by the attributes of critical thinking. This essay endeavors to analyze the implementation of critical thinking elements in Yaqub Al-Sharouni's adaptation of a narrative from One Thousand and One Nights, namely the tale of "Abu Muhammad the Lazy," which is among the renowned stories in this collection. He altered the title of the piece to "The Laziness and the Crown of the Sultan" and modified its form and content. Nonetheless, the critical focus of this research is to address the subsequent two inquiries: What elements within the narrative of Al-Kaslan and Taj Al-Sultan facilitate the instruction of critical thinking in children? In what manner are these components utilized within the narrative? Methodology: This study has analyzed the elements of Lippmann's theory in the narrative of Abu Muhammad Tanbol employing a descriptive and analytical approach. Data acquisition was conducted via library methodologies. An effort has been undertaken to delineate the elements of Lippmann's theory within the narrative, utilizing credible sources in critical thinking and the text itself, and to provide suitable analyses grounded in critical thinking, contingent upon the extent to which the components align with the evidence presented in the example. Findings: The research findings indicate that nine components of Lippmann's fifteen were analyzed in the narrative of Abu Muhammad the Lazy. The initial element of the study involved inquiries connected to learning, which the author adeptly utilized at the outset of the narrative across several situations. The author emphasizes the interrelation among several fields and, in certain instances, has constructed links between disparate bodies of knowledge inside the narrative. The element of inference derived from dialogues and actions was also analyzed in the narrative, and the author endeavored to encapsulate the dialogues and actions. The author employed few phrases, resulting in minimal use of the component for elucidating terminology. The evaluation of solution incompatibility was conducted in one or two instances, and the author has accurately identified the inaccuracies in certain solutions. The author has discovered the foundational hypotheses and utilized them as the basis of his narrative. The narrative of Abu Muhammad the Lazy employs reasoning, educational elements, and analogies, particularly when general slogans are articulated. Discussion and Conclusion: The narratives of Yaqub Al-Sharouni, akin to the majority of children's literature, exhibit characteristics such as linguistic simplicity, content clarity, structured form, and exact arrangement, which significantly impact the scope and implementation of Lippmann's critical thinking elements. This structure and form have facilitated the formation and use of Lampan's critical thinking components in a comprehensive and accurate manner. This article aims to analyze "Al-Kaslan and the Crown of the Sultan" by Yaqub Al-Sharouni, a reinterpretation of "Muhammad Kaslan" from One Thousand and One Nights, through the lens of critical thinking, particularly focusing on the reinforcement of children's social dimensions within the context of Egyptian society. Authors of children's literature The author's methodology about critical thinking and its significance in education for revising and modernizing the narrative of One Thousand and One Nights. The findings indicate that the narrative, although an adaption of classical literature, incorporates elements of critical thinking, so enhancing the child's cognitive development through the use of this theoretical framework. The story of the sloth and the Sultan's Crown, by considering successive and interesting events, posing appropriate and logical questions (the question of why the sloth became rich), establishing connections between different areas of thought (the relationship between laziness and wealth), not leaving narrative parts scattered and presenting conclusions from them, explaining ambiguities and explaining ambiguous points (explaining the character's nickname that does not match his wealth), evaluating the incorrect strategies that the characters use in some cases, justifying beliefs and decisions, even if they are strange and seemingly incorrect (such as buying a monkey), timely use of analogy and simile (comparing the sloth with kings and emperors), discovering false beliefs (not distinguishing between illness and laziness), learning to criticize and teach it (criticizing the appearance of the monkey when buying), understanding what is in the mind (justifying the reason for buying a monkey), has repeatedly and purposefully used critical thinking factors and has created a story with a high level of thoughtfulness. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Yaqub Al-Sharouni, The Sloth and the Sultan's Crown, Rewriting, Limpen, Critical Thinking | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 118 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 105 |
||