نقد زیباشناسیک تابلوهای هنری در شعر پایداری ایران و فلسطین (مطالعه تطبیقی اشعار نصرالله مردانی و تمیم البرغوثی) | ||
| پژوهشنامه نقد ادب عربی | ||
| مقاله 8، دوره 15، شماره 2 - شماره پیاپی 29، فروردین 1404، صفحه 112-128 اصل مقاله (1.5 M) | ||
| نوع مقاله: علمی - پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.48308/jalc.2025.235211.1316 | ||
| نویسندگان | ||
| ریحانه یزدی؛ رضا ناظمیان* | ||
| گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکدهٔ ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| هدف و مقدمه: تصویر مهم‌ترین ابزار تخیل شعری است که وقتی با آرایه‌ها و هنرسازه‌های ادبی تلفیق می‌شود و چیدمان هنری واژگان نیز به کمک آن می‌آید تصویرسازی ادبی شکل می‌گیرد. البته نوع نگاه شاعر به جهان اطراف خویش و ظرافت‌های ذهنی نقش مهمی در ساخته و پرداخته‌‌شدن تصویرها دارد. تصاویر استعاری و کنایی و مجازی در کنار تصویرسازی کلاژ به هنرسازه‌های شگرفی تبدیل می‌شود که تابلوی هنری زیبایی را می‌آفریند و قادر است، تا به بهترین صورت ممکن، معنا و مفهوم را ارائه کند. تصویرسازی در انواع ادبی، اعم از شعر و نثر، از اهمیت بالایی برخوردار است و اصولاً نویسنده با همین تصویر است که مقاصد خود را دقیق و تأثیرگذار به خواننده منتقل می‌کند و به تجسم سوژه‌ها و موضوعات خود می‌پردازد. تکنیک تصویر‌پردازی در اشعار پایداری و مقاومت از اهمیت فزون‌تری برخوردار است، زیرا موضوعی که شاعر به آن می‌پردازد، برای مخاطب عام و خاص، حساسیت و اهمیت بالایی دارد. بنابراین، بلاغت تصویر در این نوع شعر برای برجسته‌کردن بُعد احساسی و عاطفی خود و انتقال هدف خود به‌خوبی بسیار ضروری می‌نماید. شاعران مقاومت با موضوعاتی چون دلاوری، شهادت، ایثار و فداکاری، مبارزه، مرگ و زندگی، آزادی و زندانی شدن مواجه‌اند. این موضوعات بخش بسیاری از شعر پایداری آنان را به خود اختصاص می‌دهد و موفقیت آنان در انتقال و ثبت دقیق این موارد شعرشان را پویا، دقیق، تأثیرگذار و واقع‌گرا می‌سازد. بنابراین، هدف این مقاله تصویرشناسی شعر مقاومت است و اینکه شاعران مقاومت برای ترسیم موضوعات خود چگونه و با چه ابزارهایی از تصویرسازی بهره می‌برند. روش‌شناسی: در این مقاله، شعر دو تن از شاعران ایرانی و فلسطینی با روش توصیفی – تحلیلی و تطبیقی با استفاده از مقولهٔ تصویرشناسی در نقد ادبی بررسی شده و متکی بر نظریهٔ مشخصی نیست.. شاعر ایرانی نصرالله مردانی است که هم‌زمان با جنگ اشعار حماسی و نغزی با مضمون پایداری و پس از جنگ نیز سروده‌هایی با این مضمون سروده است. شاعر فلسطینی تمیم البرغوثی است که با اشعار شیوا و دقیق و حماسی خود در حوزهٔ ادبیات مقاومت فلسطین نقش برجسته‌ای ایفا کرده است. این پژوهش درصدد است به مطالعهٔ تطبیقی تابلوهای هنری متشکل از انواع تصویرسازی در شعر این دو شاعر از طریق پردازش عناصر و سازوکارهای تابلو هنری به‌کار رفته بپردازد تا پاسخی برای سؤالات ذیل بیابد: نحوهٔ ساخت تابلوی هنری در شعر دو شاعر چگونه است و از چه هنرسازه‌هایی بهره گرفته شده است؟ مفاهیم برآمده از تابلوهای هنری در شاعران شعر مقاومت ایران و فلسطین چیست؟ یافته‌ها: مقاومت به لطف شاعران بزرگی در ایران و فلسطین و سایر کشورهای عربی به تابلویی سرشار از هنرسازه‌های تصویری و تأثیرگذار تبدیل شده است. نصرالله مردانی و تمیم البرغوثی در ایران و فلسطین از آن جمله‌اند. استعاره و کنایه و تکرار و تضاد مهم‌ترین هنرسازه‌هایی است که به تابلوی هنری شاعران مقاومت زیبایی می‌بخشد. تلاش نصرالله مردانی برای خلق تصاویر مبتکرانه، همچنین تلاش تمیم برغوثی برای ساخت تصاویری متفاوت با پیشینیان در کاربست شیوهٔ بیانی نقش مهمی ایفا کرده است. آشنایی‌زدایی و هنجار‌گریزی در ساخت ترکیب‌های تازه و استعاره‌های نو از ویژگی اشعار این دو شاعر مقاومت است؛ با این تفاوت که مردانی، به دلیل اینکه شاعر جنگ و انقلاب است، زبانی شعارگونه و پًرطمطراق دارد و دارای وزن و قافیه است و بیشتر اشعار او به ترانه‌های انقلابی تبدیل شده؛ این در‌حالی است که اشعار برغوثی با سادگی بیانی و به‌دور از زنگِ وزن و قافیه در قلب مخاطب نفوذ می‌کند. تصویرسازی کلاژ در شعر از تکنیک‌هایی است که این دو شاعر مقاومت در شعر خود به کار گرفته‌اند. البرغوثی در شعر «فی القدس» فضای شهر قدس را به‌گونه‌ای به تصویر می‌کشد که گویی یک عکس با دورنمای زیاد از آن گرفته است. او با تکنیک کلاژ می‌خواهد به خواننده بگوید که اشغال‌گران قدس از سرزمین‌های دوردست آمده‌اند و در آنجا ساکن شده‌اند و مدیریت امور قدس را به دست گرفته‌اند. بحث و نتایج: در این مقاله، فرآیند شکل‌گیری تابلوی هنری بر پایهٔ هنرسازه‌های بلاغی در شعر مقاومت ایران و فلسطین نشان داده شده و عناصر مهم و برجستهٔ تابلو فنی به‌صورت تطبیقی بررسی شده است. نتیجهٔ به‌دست‌آمده آن است که تابلوهای هنری شعر مقاومت با کمک استعاره، کنایه، تضاد و مقابله، کلاژ و آشنایی‌زدایی‌های تصویری و دیگر ابزارهای زبانی قادر است در ذهن و ضمیر مخاطب تأثیرگذار باشد و بیرون و درون شعر را با هم هماهنگ سازد. تصویرهای شاعر ایرانی، نصرالله مردانی، به تحریک و تشویق رزمندگان به مبارزه و جهاد و زنده نگه‌داشتن یاد شهیدان اختصاص یافته و شعر شاعر فلسطینی، تمیم البرغوثی، بیشتر ناظر بر حسرت وی از دوری قدس و تلاش برای زنده نگه‌داشتن یاد فلسطین در خاطر مسلمانان و فلسطینیان است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تصویر فنی؛ شعر مقاومت ایران؛ شعر مقاومت فلسطین؛ نصرالله مردانی؛ تمیم البرغوثی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Aesthetic Images of Artistic Canvas in the Resistance Poetry of Iran and Palestine (Comparative Study of the Poems of Nasrollah Mardani and Tamim al-Barghouthi) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Reyhane Yazdi؛ Reza Nazemian | ||
| Department of Arabic Language and Literature, Faculty of Persian Literature and Foreign Languages, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Purpose and Introduction: Imagery is essential in poetry; the more elaborate and inventive the poet's pictures, the greater the depth and beauty of the poem. Imagery serves as the paramount instrument of poetic imagination; when integrated with literary methods, creative frameworks, and the meticulous arrangement of words, it culminates in the formation of literary imagery. The poet's perspective on the surrounding world and his cognitive nuances significantly contribute to the formation and evolution of imagery. Metaphorical, allegorical, and figurative imagery, combined with collage elements, form remarkable artistic constructions that provide a visually stunning canvas and effectively convey meaning and concepts. Imagery is essential across all literary genres, encompassing both poetry and prose. The writer effectively communicates his goals to the reader and illustrates his subjects and concepts using imagery. The use of imagery is particularly crucial in resistance poetry, given the sensitive and significant subject matter that resonates with both general and targeted audiences. Consequently, the eloquence of imagery in this poem is crucial for emphasizing its emotional aspects and conveying its intent. Resistance poets explore themes of valor, heroism, altruism, sacrifice, mortality, existence, liberty, and confinement. These themes frequently underpin their resistance poetry; their efficacy in articulating these themes renders their poetry vibrant, precise, impactful, engaging, and authentic. This article aims to analyze the imagery in resistance poetry, focusing on how resistance poets utilize imagery to portray their subjects and the tools employed in this process. Methodology: This essay employs a descriptive-analytical method to conduct a comparative analysis of two poets from Iran and Palestine. Nasrollah Mardani, the Iranian poet, composed epic and lyric poetry centered on the idea of resistance throughout the war, and continued to explore this issue in his post-war works. Tamim al-Barghouti is a Palestinian poet who has significantly contributed to Palestinian resistance literature with his beautiful, precise, and epic poetry. Both poets address the resistance of their homeland's fighters, employing imagery as a device in resistance poetry to vividly depict the battlefields in Mardani's work and to underscore the Palestinian identity of Qods and the struggle against occupiers in Barghouti's verses. This research aims to conduct a comparative analysis of the artistic canvas featuring diverse imagery in the poetry of these two poets by examining the aspects of the artistic canvas to address the following questions: What is the construction of the artistic canvas in the poetry of the two poets, and what artistic structures have they employed? What notions are derived from the creative canvas in the resistance poetry of Iran and Palestine? This research is a comparative study that use the concept of imagery in literary criticism, although it does not adhere to a certain, defined theory. Results: Resistance poetry, influenced by prominent poets from Iran, Palestine, and other Arab nations, has evolved into a vibrant medium rich in impactful and audience-captivating imagery. Nasrollah Mardani and Tamim al-Barghouti are notable figures in Iran and Palestine. Metaphor, allegory, repetition, and contrast are the paramount and exquisite artistic devices that enhance the aesthetic appeal of resistance poets' works. These artistic constructions align with the sentiments and objectives of resistance poetry. Nasrollah Mardani's relentless endeavors to produce novel and impactful imagery, together Tamim Barghouti's initiatives to transform the imagery of his predecessors, have significantly contributed to the use of many rhetorical techniques. Defamiliarization and norm transgression in the creation of novel compounds and metaphors are hallmarks of the poetry of these two resistance poets. Mardani, as a poet of war and revolution, employs a slogan-like and flamboyant language characterized by weight and rhyme, resulting in most of his poems transforming into revolutionary and religious hymns and anthems. Barghouti's poetry, characterized by their unadorned expression, lack of weight, and absence of rhyme, resonate deeply with the audience, aligning with the poet's objective to reinvigorate the name of Qods in their hearts and bestow it with an identity. Collage imagery is a technique employed by both of these resistance poets in their poems. In the poem "In Qods," Barghouti portrays the city of Qods as though captured in a wide-angle snapshot, allowing readers to visualize and comprehend its intricate features through his verses. Through the collage technique, he aims to convey to the reader that the occupiers of Qods have migrated from faraway territories, established themselves there, and assumed control of the city's governance. Discussion and Conclusion: This article delineates the process of constructing an artistic canvas informed by rhetorical structures in Iranian and Palestinian resistance poetry. It examines and analyzes the significant elements of this artistic canvas in a comparative manner, concluding that the artistic canvas of resistance poetry, through the utilization of metaphor, allegory, contrast, opposition, collage, visual defamiliarization, and other linguistic devices, can influence the audience's cognition and subconscious, thereby harmonizing the poem's external and internal dimensions. The imagery of Iranian poet Mardani aims to motivate and incite combatants to engage in jihad and preserve the memory of martyrs, whereas the poetry of Palestinian poet Tamim al-Barghouti focuses on his yearning for Qods and his endeavors to maintain the remembrance of Palestine among Muslims and Palestinians. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| resistance poetry, Tamim al-Barghouthi, Nasrollah Mardani, technical image, visualization and influence | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 133 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 113 |
||