سامانه مدیریت نشریات علمی دانشگاه شهید بهشتی

نوبهار, رحیم, علیزاده طباطبایی, سیدحسین, آیتی, سید محمد رضا. (1397). ممنوعیت مطلق شکنجه: چشم‌اندازی اسلامی. , 21(81), 163-190. doi: 10.22034/jlr.2018.113128.
رحیم نوبهار; سیدحسین علیزاده طباطبایی; سید محمد رضا آیتی. "ممنوعیت مطلق شکنجه: چشم‌اندازی اسلامی". , 21, 81, 1397, 163-190. doi: 10.22034/jlr.2018.113128.
نوبهار, رحیم, علیزاده طباطبایی, سیدحسین, آیتی, سید محمد رضا. (1397). 'ممنوعیت مطلق شکنجه: چشم‌اندازی اسلامی', , 21(81), pp. 163-190. doi: 10.22034/jlr.2018.113128.
نوبهار, رحیم, علیزاده طباطبایی, سیدحسین, آیتی, سید محمد رضا. ممنوعیت مطلق شکنجه: چشم‌اندازی اسلامی. , 1397; 21(81): 163-190. doi: 10.22034/jlr.2018.113128.

ممنوعیت مطلق شکنجه: چشم‌اندازی اسلامی

فصلنامه تحقیقات حقوقی
مقاله 7، دوره 21، شماره 81، اردیبهشت 1397، صفحه 163-190    اصل مقاله (368.82 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jlr.2018.113128.
نویسندگان
رحیم نوبهار* 1؛ سیدحسین علیزاده طباطبایی2؛ سید محمد رضا آیتی3
1دانشیار دانشکده حقوق- دانشگاه شهید بهشتی.نویسنده مسئول
2دانش آموخته دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی- دانشگاه آزاد اسلامی- واحد علوم و تحقیقات- تهران.
3استاد دانشکده الهیات حقوق و فلسفه دانشگاه آزاد اسلامی- واحد علوم و تحقیقات- تهران
چکیده
در نظام بین المللی حقوق بشر ممنوعیت شکنجه، مطلق و استثناناپذیر است. حرمت شکنجه از بدیهیات فقه اسلامی است؛ با این حال برخی برآنند که این حکم در فرض تزاحم با امر أهم، محکوم دلیل امر اهم می‌شود و بنا بر این شکنجه در شرایط خاصی جایز می‌شود. در سطح بین‌المللی نیز برخی دولت‌ها به بهانۀ مبارزه با تروریسم برای توجیه نظری شکنجه در شرایط خاص کوشیده‌اند. این مقاله با تکیه بر استثناناپذیری ادله‌ای مانند اصل کرامت انسان، قاعدۀ احترام، اطلاق ادله ممنوعیت تنبیه، آزار و شکنجه دیگری، اصل برائت و بی‌اعتباری مطلق اقرار ناشی از شکنجه کوشیده است برای اثبات ممنوعیت مطلق شکنجه استدلال کند. مقاله همچنین ادله نظریۀ تجویز محدود شکنجه را بررسی و نقد نموده و آن ها را کافی ندانسته است. در نظام بین المللی حقوق بشر ممنوعیت شکنجه، مطلق و استثناناپذیر است. حرمت شکنجه از بدیهیات فقه اسلامی است؛ با این حال برخی برآنند که این حکم در فرض تزاحم با امر أهم، محکوم دلیل امر اهم می‌شود و بنا بر این شکنجه در شرایط خاصی جایز می‌شود.
کلیدواژه‌ها
فقه؛ شکنجه؛ کرامت انسان؛ اقرار اجباری
عنوان مقاله [English]
Categorical Prohibition of Torture: an Islamic Perspective
نویسندگان [English]
Rahim Nobahar1؛ seyed hosein alizadeh tabatabaei2؛ seyedmohammadreza ayati3
1Islamic Law- Faculty of Law- Shahid Beheshti University
2PHD of Jurisprudence and Principles of Islamic Law at Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
3Professor of Jurisprudence member of the Faculty of Theology law and Philosophy at Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
چکیده [English]
In the international Human Rights, the prohibition of torture is categorical and unexceptional. In Islamic jurisprudence, prohibition of torture is a well-known axiom. The undconditionality of the rule, however, is under doubt and controversy. According to some jurists, in case of conflict between prohibition of torture and a more important precept, the prohibition of torture may be overridden, and therefore torture might be permissible under certain circumstances. Likewise, at the international level, some states have tried to justify torture in certain circumstances under the pretext of fighting terrorism. This paper, based on some jurisprudential principles such as the principle of human dignity, the principle of necessity of respect to all human beings, the lack of any evidence in hadiths related to torture suggesting exceptionability of prohibition of torture, the presumption of innocence and incredibility of any confession induced by torture, argues for unconditionality of prohibition of torture. In addition, the article criticizes arguments suggested to allow torture in certain cases, and concludes that they are not sufficient
کلیدواژه‌ها [English]
Fiqh, Torture, Human dignity, Forced confessions
مراجع

فهرست منابع:

الف) منابع فارسی

کتاب‌ها

  1. حمیری بصری، عبدالملک، سیرت رسول‌الله مشهور به سیره النبی، ترجمۀ رفیع‌الدین اسحق‌بن محمد همدانی، تهران: خوارزمی‌‏، ۱۳۶1.
  2. طبسى، نجم الدین، حقوق زندانى و موارد زندان در اسلام، قم: بوستان کتاب، 1382 .
  3. طبسى، نجم الدین، مبانی فقهی جاسوسی و ضد جاسوسی، قم: مرکز تخصصی ائمه اطهار، 1393.
  4. فاضل موحدى لنکرانى، محمد، اصول فقه شیعه، قم: 1381.
  5. مجلسى، محمدباقر، حدود و قصاص و دیات، تهران: مؤسسه نشر آثار اسلامى، 1362.
  6. محقق داماد، سید مصطفى، قواعد فقه، تهران: مرکز نشر علوم اسلامى، 1406 ق.
  7. منتظری، حسین­علی، رساله استفتائات، نشر تفکر، 1373.
  8. ، منتظری، حسین‌علی، مبانی فقهی حکومت اسلامی، جلد 7، کیهان، 1409ق.
  9. موسوی خلخالى، سیدمحمد مهدى، ترجمه جعفر الهادى، حاکمیت در اسلام یا ولایت فقیه، قم: دفتر انتشارات اسلامى، 1422ق.
  10. ورام بن أبی فراس، مسعود، مجموعه ورّام، آداب و اخلاق در اسلام، ترجمه تنبیه الخواطر، مشهد، 1369ش.
  11. هاشمی شاهرودى، سیدمحمود، بایسته‌هاى فقه جزا، تهران: میزان ، 1419 ق.

 مقاله

  1. شمس ناتری، محمد ابراهیم؛ اصل برائت و موارد عدول از آن در حقوق کیفری، مجله مجتمع آموزش عالی پاییز 1381، شمارۀ 14.
  2. صادقی، هادی، ممنوعیت شکنجه در حقوق اسلام، مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، پاییز 1380، شمارۀ 33.
  3. مبلغی، احمد، مبانی فقهی وحدت، مجله فقه، دفتر تبلیغات اسلامی، زمستان 1381، شمارۀ 42.  
  4. نوبهار، رحیم، بررسی قاعدۀ فقهی حرمت تنفیر از دین، مجله تحقیقات حقوقی، پاییز و زمستان 1384.
  5. نوبهار، رحیم، دین و کرامت انسانی، مجموعه مقالات دومین همایش بین المللی حقوق بشر، قم، دانشگاه مفید، 1384.
  6. جمعی از نویسندگان، مردی از تبار خرد و فضیلت، تهران: فرهنگستان علوم اسلامی، 1395.

رساله

18. عشایری منفرد، محمد، «قانون اهم و مهم و گستره آن در تزاحم احکام و تزاحم حقوق»، رساله سطح 4 حوزوی، کتابخانه مدرسه فیضیه، 1392.

ب) منابع عربی

  1. ابن بابویه، محمد بن على(صدوق)، علل الشرائع، جلد 2، قم: داوری، 1385.
  2. ابن‌بابویه، محمد بن على(صدوق)، من لا یحضره الفقیه، قم: دفتر انتشارات اسلامى، 1413 ق.
  3. ابن حنبل، احمد، المسند، جلد 20، بیروت: مؤسسه الرساله، 1421ق.
  4. اردبیلى، مولی احمد، مجمع الفائده و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، قم: دفتر انتشارات اسلامى، 1403ق.
  5. انصاری، مرتضى‌، المکاسب المحرمه، جلد 1، قم: کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى‌، 1415ق.
  6. بحرانى، محمد سند، أسس النظام السیاسی عند الإمامیه، قم: مکتبه فدک، 1426‍ق.
  7. بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح البخاری، جلد 1و 2، بیروت: دار طوق النجاه، 1422ق.
  8. بهجت، محمد تقى، جامع المسائل، جلد 5، قم: دفتر معظم‌له، 1426 ق.
  9. ترحینى عاملى، سیدمحمد حسین، الزبده الفقهیه فی شرح الروضه البهیه، جلد 9، قم: دار الفقه، 1427ق.
  10. ثقفى، ابراهیم، الغارات، جلد 2، قم: دار الکتاب الإسلامی‏، 1410.
  11. جبعی عاملی، زین­الدین(شهید ثانی)، مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام، جلد 14، قم: مؤسسه المعارف الإسلامیه، 1413 ق.
  12. حر عاملى، محمد، وسائل الشیعة ، قم، 1409 ق.
  13. حرانی، حسن بن علی(ابن شعبه)، تحف العقول، قم، 1404ق.
  14. حسینی لنگرودی، سید مرتضى، الرسائل الثلاث، قم: چاپخانۀ اسلام، 1380 ق.
  15. حکیم، محمد تقى، الأصول العامه فی الفقه المقارن ، قم، 1418 ق.
  16. حلی، جعفر بن حسن، معارج الأصول، آل­البیت(ع)، قم،  1403ق.
  17. حلّى(علامه)، حسن بن یوسف، قواعد الأحکام فی معرفه الحلال و الحرام، جلد 3، دفتر انتشارات اسلامى، 1413ق.
  18. حلّى، حسین، بحوث فقهیه، قم: مؤسسه المنار، 1415ق.
  19. خرازی، سیدمحسن، فی التجسّس والتفتیش، مجله فقه أهل البیت(ع) شمارۀ 11و12، 1419ق.
  20. خمینى، سیدروح اللّه، أنوار الهدایه، تهران:مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام، 1415ق.
  21. خویى، سید ابوالقاسم موسوى، فقه الشیعه- کتاب الطهاره، قم: آفاق، 1418ق .
  22. خویى، سید ابوالقاسم موسوى، مبانی تکمله المنهاج، قم: مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی، 1422ق.
  23. خویى، سید ابوالقاسم موسوى، المستند فی شرح العروه الوثقى، قم: لطفی، 1364.
  24. ذهبی، محمد بن احمد، سیر أعلام النبلا، جلد 11، دمشق: مؤسسه الرساله، 1422ق.
  25. سجستانی، سلیمان(ابوداوود)، سنن أبی داود، بیروت: المکتبة العصریة، 1414ق.
  26. سیفی مازندرانى، على اکبر‌، دلیل تحریر الوسیلة: الأمر بالمعروف والنهی عن المنکر‌، قم: دفتر انتشارات اسلامى، 1415ق.
  27. شافعی، محمد بن ادریس، المسند، جلد 1، بیروت: دار الکتب العلمیه، بی تا.
  28. شیرازی، سیدمحمد، الفقه، بیروت، 1410ق.
  29. طباطبایی حائرى، سیدعلى، ریاض المسائل، آل البیت(ع)، جلد 2: قم: 1404ق.
  30. طبسی، نجم‌الدین، النفی و التغریب فی مصادر التشریع الإسلامی، قم: مجمع الفکر الاسلامی، 1416ق.
  31. طوسى، محمد بن حسن، المبسوط فی فقه الإمامیه، جلد 6 و 7، تهران: المکتبه المرتضویه، 1387 ق.‌ 
  32. عابدی، احمد، فقه الامن، قم: انتشارات زائر، 1389.
  33. عاملى، زین‌الدین، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، جلد 2، قم:دفتر تبلیغات اسلامى، 1412ق.
  34. قمى، على بن ابراهیم، تفسیر القمی، جلد 1، قم، 1404ق.
  35. کلینى، محمد بن یعقوب، الکافی، جلد 7، تهران: اسلامیه، 1407ق.
  36. مشکینى، میرزا على، مصطلحات الفقه، قم: الهادی، 1419ق.
  37. معرفت، محمد هادى، تعلیق و تحقیق عن أمهات مسائل القضاء، قم: مهر، 1425ق.
  38. منتظری، حسین‌على، دراسات فی ولایه الفقیه و فقه الدوله الإسلامیه، جلد 2، قم: نشر تفکر، 1409ق.
  39. منتظری، حسین‌على، کتاب الحدود، قم: دار الفکر، 1400ق.
  40. موسوی اردبیلى، سیدعبدالکریم، فقه الحدود و التعزیرات، جلد 1، قم: جامعه المفید، 1427ق.
  41. موسوی، على بن حسین (سید مرتضی)، أمالی ، جلد 1، قاهره: دارالفکر العربی، 1998م.
  42. موسى، حسین یوسف، الإفصاح فی فقه اللغه، قم: مکتب الاعلام الاسلامی،1410ق.
  43. نراقى، مولى احمد، مستند الشیعه فی أحکام الشریعه، جلد 15، قم: آل البیت(ع) 1415ق.   
  44. نورى، میرزاحسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل،جلد 11 و 16، قم: آل البیت(ع)، 1408ق.
  45. نووی، یحیی ، شرح النووی على صحیح مسلم، قاهره: دارالخیر، 1416ق.
  46. واقدی، محمدبن عمر، المغازی، جلد 2، بیروت: مؤسسه الاعلمی، 1409ق.

سایت

65. سامانۀ جامع نظریات شورای نگهبان، آخرین بازدید 10/10/95:

http://nazarat.shora-rc.ir/

66. سامانۀ مشروح مذاکرات قانون اساسی، آخرین بازدید 10/10/95:

http://www.majlesekhobregan.ir/fa/pdf/tadvin_qaanoon_asaasi/qaanoon-e_asaasi-1.pdf

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 1,264
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,588