ایرانیان مقیم استانبول و جنبش مقاومت تبریز به رهبری ستارخان | ||
| مجله تاریخ ایران | ||
| مقاله 1، دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 26، 1398، صفحه 1-15 اصل مقاله (189.29 K) | ||
| نوع مقاله: علمی - پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.52547/irhj.12.1.1 | ||
| نویسنده | ||
| حجت فلاح توتکار* | ||
| استادیار گروه تاریخ، دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین. | ||
| چکیده | ||
| از روزگاران نزدیک به انقلاب مشروطیت، کنشگران سیاسی ایرانی در استانبول با جنبش ضد استبدادی در ایران پیوند داشتند. اما در این میان این پیوند بیش از همه در یاری ایرانیان مقیم استانبول با جنبش مقاومت تبریز برای بازگرداندن نظم مشروطهگی و پایان دادن به عصر «خرده خودکامگی» محمدعلی شاه نمودار شد. با آغاز مقاومت مجاهدان به رهبری ستارخان کوشندگان سیاسی ایرانی در بیرون مرزهای ایران از پراکندگی و بی کنشی بیرون آمده و به تکاپو و جنبش برآمدند. ایرانیان مقیم استانبول و مشروطه خواهان تبعیدی در چارچوب «انجمن سعادت ایرانیان» به دنبال یاری رساندن به مجاهدان تبریز برآمدند. آنان در عمل به نماینده جنبش مقاومت در خارج از کشور بدل شدند. هواداران جنبش مقاومت در استانبول در کنار یاری های مالی، اخبار پایداری ها و پیرزوی های مجاهدان را در برابر جبهه متحد استبداد و در تبریز به کشورهای اروپایی و نیز به عتبات عالیات گزارش می دادند. آنان درپیوند با رهبری مذهبی برون مرزی انقلاب در عتبات به حمایت معنوی رهبران مذهبی از جنبش مقاومت دامن می زدند. ستارخان بارها به زبان آورده بود که مقاومتش بر بنیاد فتوای علمای عتبات در حمایت از مشروطیت استوار یافته است. جنبش مقاومت تبریز نیز انجمن سعادت ایرانیان را به عنوان سخنگوی خود در بیرون مرزها پذیرفته بود و برخی خواسته ها و ضرروت های نیازمند پیگیری در عرصه بیرونی را از آنان انتظار داشت. انقلاب 1908 ترکان جوان، نیز زمینه مناسبی برای کنشگری ایرانیان هوادر جنبش مقاومت ایجاد کرده بود. نوشتار حاضر بر این فرض اساسی استوار است که کوشش های ایرانیان مقیم استانبول در بازتاب جهانی جنبش مجاهدان تبریز به رهبری ستارخان و تدارک حمایت های مالی ـ تبلیغی آن جنبش نقشی درخور داشته. آنان بر بنیاد همین تلاشها بود که حمایت انگلستان و روسیه از استبداد محمدعلی شاه را در افکار عمومی جهان آن روزگار بی اعتبار ساختند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| جنبش مقاومت تبریز؛ ستارخان؛ ایرانیان مقیم استانبول؛ انجمن سعادت؛ علمای عتبات | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Persian residents of Istanbul and Tabriz resistance movement under Sattar khan leader 's | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hojjat fallah | ||
| Assistant Professor, Department of History, Imam Khomeini International University. | ||
| چکیده [English] | ||
| From the days near to constitutional Revolution the Iranian political activists in Istanbul related too with movement of against despotism in Iran. But the relation appeared more in cooperation of the Persian residents of Istanbul With Tabriz resistance movement for the restoration of the constitutional the biginning of Mojahedin force resistance under Sattar Khan commander, the Iranian political activists abroad come out from passive and energeticted. The persion residents of Istanbul had cooperated to Tabriz Mojahedin through the anjomane saadat. The anjomane saadat become representative of resistance movement in abroad. The anjomane saadat has notified combats and victories of Mojahedin to European countries and hole cities in Iraq also the helped financial aides. as well as The encouragement the Iranian religious leader in Iraq that issued fatwas against the shah and to support Mojahedin sattar khan repeated the his resistance based on the olama fatwas to support constitutionalism. Tabriz resistance movement also expected from the Anjomane Saadat that supply some his needs and necessities. In reality, the Anjomane Saadat was spokesman of resistance movement in abroad.The revolution of 1908 in ottoman empire paved the way for the Persian supporters of Tabriz resistance. This study based on hypotheses that struggles of the Persian residents of Istanbul played important role in support mojahedin movement under Sattar khan leader 's for world reflect and financial aides also they disappeared Britain and Russian aids from mohammad Ali shah in world public opinion. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Tabriz resistance movement, Sattar khan, the Persian residents of Istanbul, the Anjomane Saadat, the Iranian religious leader in Najaf | ||
| مراجع | ||
|
افشار، ایرج (به کوشش). اسنادی از فعالیتهای آزادیخواهان ایران در اروپا و استانبول. با پیشگفتار حسین پیرنیا، تهران: توس، 1359.
امیرخیزی، اسماعیل. قیام آذربایجان و ستارخان. تهران: نگاه، 1379.
بشیری، احمد (به کوشش). کتاب آبی: گزارشهای محرمانه وزارت امور خارجه انگلستان درباره انقالب مشروطه ایران. چ دوم. تهران: نور، 1362.
بشیری، احمد (به کوشش). کتاب نارنجی: گزارشهای سیاسی وزارت امور خارجه روسیه تزاری درباره انقالب مشروطه ایران، ج 1. ترجمه حسین قاسمیان، چ دوم. تهران: نور، 1367.
جاوید، سلام الله. نهضت مشروطیت ایران و نقش آزادیخواهان جهان. چ دوم. تهران: دنیا، 1359.
دولت آبادی، یحیی. حیات یحیی، ج 3. چ ششم. تهران: عطار ـ فردوسی، 1371.
دهخدا، علی اکبر. نامه های سیاسی دهخدا. به کوشش ایرج افشار. تهران: روزبهان، 1358
روزنامۀ انجمن تبریز (1327ـ 1326 ق)، س سوم، چاپ جدید )1376)، تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسالمی ایران با همکاری استانداری آذربایجان شرقی.
رئیس نیا، رحیم. ایران و عثمانی در آستانه قرن بیستم. تهران: مینا، 1385.
سروش(1327 ق).
شمس(1327ـ 1326ق).
صور اسرافیل، چاپ جدید (1361). تهران: رودکی، .1327.
کرمانی، محمد ناظم الاسلام. تاریخ بیداری ایرانیان، بخش دوم، ج 4 و .5 به اهتمام علی اکبر سعیدی سیرجانی. چ پنجم. تهران: پیکان، .1377.
کسروی، احمد. تاریخ مشروطه ایران، ج .2 چ شانزدهم. تهران: امیرکبیر، .1363
لوتسکی، و. تاریخ عرب در قرون جدید. ترجمه پرویز بابایی. چ سوم. تهران: چاپار.1356،
مشکوری، ابوالفضل.«گزیدههایی از جراید فارسی اسلامبول» ویژه نامه یاد، نشریه بنیاد تاریخ انقلاب اسلامی. س ،22 ش ،85 .1386
ملکزاده، مهدی. تاریخ انقلاب مشروطیت ایران، ج 4 و .5 چ چهارم. تهران: علمی، 1373.
ناهیدی آذر، عبدالحسین. ناله ملت (1327ـ 1326ق)، سال اول، چاپ جدید. تاریخچه رزنامه های تبریز در صدر مشروطیت به انضمام مجموعه روزنامه ملت. تبریز: تلاش.
ویجویه، محمدباقر. تاریخ انقلاب آذربایجان و بلوای تبریز. به کوشش علی کاتبی. چ سوم. تهران: کتابهای سیمرغ وابسته به انتشارات امیرکبیر، 1355. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,871 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,147 |
||