جنس سوم ؛ بررسی پیکرشناختی خواجگان در دربار قاجار(1210 ـ 1313 ه.ق) | ||
| مجله تاریخ ایران | ||
| مقاله 7، دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 26، 1398، صفحه 167-184 اصل مقاله (237.8 K) | ||
| نوع مقاله: علمی - پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.52547/irhj.12.1.167 | ||
| نویسنده | ||
| یعقوب خزائی* | ||
| استادیار گروه تاریخ، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره). | ||
| چکیده | ||
| خواجگان از روزگاران کهن در ساختار سیاسی فرمانروایان مشرق زمین ایفاگر نقش های متعدد بودند. ضرورت وجودی آنها در ساختار سیاسی علی الاصول از ضرورت ها و نیازهای بخشی از سیستم سیاسی نشات می گرفت. اندرونی یا حرمسرا مکانی بود که فقط زنان و کنیزان متعدد پادشاهان در آن می زیستند. حال به منظور سامان دادن روابط داخلی اندرونی و همین طور روابط شاه و هر فرد دیگر با زنان ساکن اندرونی خواجگان را به استخدام درآورده بودند. پرسش بنیادین مقاله کنونی این است که خواجه را از منظر جنسی چگونه می توان تعریف کرد؟ آیا خواجگان هویت خود را به مثابه یک مرد تعریف می کردند یا نه برعکس خود را زنانی می پنداشتند که می توانستند که با زنان اندرونی رابطه ای متناسب برقرار کنند؟ فرضیه پژوهش این است که خواجگان را نمی توان الزما مرد یا زن تلقی کرد بلکه سخن از جنس سومی است که واجد برخی خصائص بیولوژیک مردانه از یک سو و برخی صفات بیولوژیک و جنسی زنانه از سوی دیگر هستند. با توجه به بررسی بعمل آمده روشن گردید برخی از این کودکان مذکر در کودکی اخته شده و بدین ترتیب یکی از مهمترین ویژگی های بیولوژیک جنس مذکر را از دست می دهند و برخی دیگر که به شکل طبیعی و مادرزادی به حالت خواجه درمی آمدند. از نظر پیکرشناختی و فیزیکی برخی اندام های خواجگان چون فرم صورت، فقدان ریش و سیبیل، برجستگی سینه ها حالتی زنانه به آنان می داد. نظریۀ جنس سوم که در مقاله حاضر به شکل مقدماتی ارائه شده است متضمن این ایده است که خواجگان نمونه ای از آندروژنی نه به معنای یونگی کلمه که ناظر به ترکیب حالات روانی مردانه ـ زنان در یک جنس است، بلکه نمونه ای از هیبرید مردانه و زنانه در سطح پیکرشناختی به شمار می روند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| 1ـ خواجه 2ـ زن3ـ حرمسرا 4ـ جنس 5ـ جنسیت 6 ـ کودک 7ـ قاجار | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The third sex: The physical study of eunuchs in Qajar court | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Yaghoub khazaei | ||
| Assistant Professor, Department of History, Imam Khomeini International University. | ||
| چکیده [English] | ||
| Eunuchs have played numerous roles in the political structure of Eastern rulers since ancient times.Their existential necessity in the political structure was, in principle, derived from the needs and of a part of the political system. The harem was a place where only numerous women and female slaves of kings lived there. Now to organize the internal affairs of the harem, as well as the relations of the king and every other person and with the harem women, they had hired eunuchs. The fundamental question of the present article is how can eunuchs be defined sexually? Did the eunuchs define themselves as a man or not on the contrary, they considered women themselves to be able to have a proper relationship with women in harem. The research hypothesis is that Eunuch cannot be regarded as necessarily male or female ,rather it is about the third sex that possess some biological biological traits on the one hand and some biological and sexual feminine traits on the other. According to the study, it became clear some of these male children are castrated as a child and so they lose one of the most important biological characteristics of the male and others that were eunuchs naturally and congenital. Physically and morphologically some organs eunuchs such as facial shape, lack of beard and sebaceous limbs gave them a feminine appearance. The third sex theory introductory presented in this paper,it involves the idea that eunuchs are an example of androgyny, not the word yung that is about combining the mental states of men and women in the same sex, Rather, they are an example of the male and female hybrids at the physical level. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| eunuch, woman, harem, sex, gender, child, Qajar | ||
| مراجع | ||
|
1ـ منابع فارسی
ابن العبری، مختصر تاریخ الدول. ترجمه عبدالمحمد آیتی. تهران: علمی و فرهنگی، .1377.
آبوت، پاملا و کلر والاس. جامعه شناسی زنان. ترجمه منیژه نجم عراقی. چ ششم، تهران: نی، .1388
اعتضادالسلطنه، علیقلی میرزا. اکسیرالتواریخ. به تصحیح جمشید کیانفر. تهران: ویسمن، .13۷0
اعتمادالسلطنه، محمدحسن خان، تاریخ منتظم ناصری، ج سوم. به تصحیح محمداسماعیل رضوانی. تهران: دنیای کتاب، .1367.
اعتمادالسلطنه، محمدحس نخان. یادداشت های روزانۀ اعتماد السلطنه. به کوشش سیف الله وحیدنیا. تهران: نشر آبی، .1385
اورسل، ارنست. سفرنامۀ قفقاز و ایران. ترجمۀ عل یاصغر سعیدی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، .1382
براهنی، رضا، تاریخ مذکر و فرهنگ حاکم و فرهنگ محکوم. چ چهارم. تهران: مؤسسه انتشارات نگاه، .1393
برک، لورا، روان شناسی رشد )از لقاح تا کودکی(، ج .1 ترجمۀ یحیی سید محمدی. چ چهل و یکم. تهران: ارسباران، .1398
بنجامین، س. ج. و. ایران و ایرانیان عصر ناصرالدین شاه. ترجمۀ محمدحسین کردبچه. تهران: انتشارات جاویدان، .1363
بیهقی، ابوالفضل محمد بن حسین. تاریخ بیهقی، ج .1 به کوشش خلیل خطیب رهبر. چ دهم. تهران: مهتاب، .1385
پلوتارک. حیات مردان نامی، ج .4 ترجمه رضا مشایخی. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، .1338
پولاک، یاکوب ادوارد. سفرنامه پولاک ایران و ایرانیان. ترجمه کیکاووس جهانداری. تهران: خوارزمی، .1361
تاج السلطنه. خاطرات تاج السلطنه. به کوشش منصوره اتحادیه و سیروس سعدوندیان. تهران: نشر تاریخ ایران، .1361
جنکینز، ریچارد. پی یر بوردیو. ترجمۀ لیلا جوافشانی و حسن چاوشیان. چ دوم. تهران: نشر نی، .1396
جی دستور، جاماسب و منوچهر جی جاماسب ـ آسانا )گردآورنده(. متون پهلوی )خسرو وریدک(. گزارش سعید عریان. تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، .1371.
چرچیل، جورج. پ. فرهنگ رجال دوره قاجار. ترجمۀ غلامحسین میرزا صالح. تهران: انتشارات زرین، 1369
حکیم خراسانی، رضا. فرهنگ واژه های عامیانه )در دورۀ قاجار(. به تصحیح سید علی آل داود. ضمیمه شماره 19 نامه فرهنگستان. تهران: 1384.
دروویل، گاسپار. سفر در ایران. ترجمه جواد محبی، تهران: شباویر، .1364
دوبووار، سیمون. جنس دوم، ج .1 ترجمه قاسم صنعوی. تهران: توس، .1380
رست مالحکما، محمد هاشم آصف. رستم التواریخ. به تصحیح میترا مهرآبادی، تهران: دنیای کتاب، .1382
رووت، مایکل. فلسفه علوم اجتماعی. ترجمه محمد شجاعیان. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، .1389
زرگر ینژاد، غلامحسین و نرگس علی پور. »نگاهی به وضعیت کنیزان، غلامان و خواجگان در عصر قاجار،« پژوهش های تاریخی. دورۀ ،1 شمارۀ ،2 ،1388 ص 18 ـ .1
سپهر، محمدتقی )لسا نالملک(. ناسخ التواریخ. به اهتمام جمشید کیانفر. تهران: اساطیر، .1377.
سعدی. گلستان سعدی. به تصحیح غلامحسین یوسفی. چ ششم. تهران: انتشارات خوارزمی، .1381
صدر، محسن. خاطرات صدرالاشراف. تهران: انتشارات وحید، .1364
طوسی، خواجه نظام المک. سیرالملوک )سیاست نامه(. به اهتمام هیوبرت دارک. چ هفتم. تهران: علمی و فرهنگی، .1383
ظل السلطان، مسعود میرزا. خاطرات ظ لالسلطان )سرگذشت مسعودی(، ج اول. به تصحیح حسین خدیوجم، تهران: انتشارات اساطیر، .1373.
عضدالدوله، احمد میرزا. تاریخ عضدی. به تصحیح عبدالحسین نوایی. تهران: نشر علم، .1376.
عنصرالمعالی. قابو سنامه. به تصحیح امین عبدالمجید بدوی. تهران: اب نسینا، .1335
فریزر، جمسن. نادرشاه. ترجمۀ ابوالقاسم ناصر الملک. به کوشش محمدتقی دانیا. تهران: انتشارات توسن، .1363
فووریه، ژوانس. سه سال در دربار ایران )از 1306 تا 1309 ه ق(. ترجمه عباس اقبال. تهران: نشر علم، .1385
قاجار، محمود میرزا. سفینۀالمحمود ، ج اول. به کوشش دکتر خیامپور. تبریز: چاپخانه شفق، .1346
قاجار، ناصرالدین شاه. سفرنامه ناصرالدین شاه به چمن سلطانی. به تصحیح زهرا موسیوند و نادر پروانه. تهران: سفیر اردهال، .1394
قاجار، ناصرالدین شاه. سفرنامه ناصرالدین شاه به عتبات )شهریار جاد هها(. به کوشش محمدرضا عباسی و پرویز بدیعی. تهران: سازمان اسناد ملی ایران، .1372.
قاجار، ناصرالدین شاه . سفرهای ناصر الدین شاه به قم )1266 ـ 1309 ه ق(. به کوشش فاطمه. تهران: سازمان اسناد ملی ایران، .1381
قاجار، ناصرالدی نشاه، سفرنامه ناصرالدین شاه به خراسان. به کوشش فرشاد ابریشمی. تهران: خانه تاریخ و تصویر ابریشمی، .1394
قاضیها، فاطمه. گزارش شکارهای ناصرالدین شاه قاجار 1281 ـ 12۷9 ه ق. تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، .1389
کامنکا، یوجین. دیوانسالاری. ترجمه خسرو صبری. تهران: شیرازه، .1380
کزازی، میرجلال الدین. گزارش دشواریهای دیوان خاقانی. تهران: مرکز، .1388
کوپر، جی. سی. فرهنگ مصور نمادهای سنتی. ترجمۀ ملیحه کرباسیان. تهران: فرشاد، 1379.
مارکام، کلمنت. تاریخ ایران در دوره قاجار. ترجمۀ میرزا رحیم فرزانه. به کوشش ایرج افشار. بی جا: نشر فرهنگ ایران، .1364
محصول، نادره. بررسی موارد هرمافرودیسم حقیقی در بیمارستان مرکز طبی کودکان. به راهنمایی دکتر فریدون مصطفوی و مشاوره دکتر طلیعه زمان. تهران: دانشگاه علوم پزشکی، سال 76ـ .75
مروی، محمدکاظم. عالم آرای نادری، ج سوم. به تصحیح محمدامین ریاحی. تهران: زوار، .1364
مستوفی، عبدالله. شرح زندگانی من یا تاریخ اجتماعی و اداری دورۀ قاجاریه، ج .1 چ پنجم. تهران: زوار، .1384
مشکور، محمدجواد، »مقام شاه در ایران باستان،« بررس یهای تاریخی، شماره 1 و ،2 .1345
معیرالممالک، دوستعل یخان. یادداشت هایی از زندگانی خصوصی ناصرالدین شاه. تهران: نشر تاریخ ایران، .1361
مفتون دنبلی. عبدالرزاق بن نجفقلی، مآثر السلطانیه به ضمیمه جن گهای دورۀ دوم از تاریخ ذوالقرنین. به تصحیح غلامحسین زرگری نژاد. تهران: روزنامه ایران، .1383
ملکم، سر جان. تاریخ ایران، ج .2 ترجمۀ میرزا اسماعیل حیرت. تهران: سنایی، .1383
ممتحن، حسینعلی. نهضت شعوبیه جنبش ملی ایرانیان در برابر خلافت اموی و عباسی. تهران: شرکت سهامی کتابهای جیبی، .1354
نظامی عروضی. چهار مقاله. شرح و توضیح سعید قره بگلو و رضا انزاب ینژاد. تهران: جامی، .1376
هدایت، رضاقل یخان. تاریخ روضۀ الصفای ناصری، ج ،9 بخش دوم. به تصحیح جمشید کیانفر. تهران: اساطیر، .1380
وراوینی، سعدالدین. مرزبان نامه. به تصحیح خلیل خطیب رهبر. تهران: انتشارات صفی علیشاه، .1387
ویلز. سفرنامه دکتر ویلز ایران در یک قرن پیش. ترجمۀ غلامحسین قراگوزلو. تهران: اقبال، .1368
ویلس، چارلز جیمز. تاریخ اجتماعی ایران در عهد قاجاریه. ترجمه سید عبدالله، به کوشش جمشید دودانگه و مهرداد نیکنام. تهران: زرین، .1363
ویلسن، سر آرنولد. خلیج فارس، ترجمه محمد سعیدی. تهران: علمی و فرهنگی، .1366
2ـ منابع انگلیسی
Burke, Sean D. Q ueering the Ethiopian Eunuch: Strategies of Ambiguity in Acts. Minneapolis: Fortress Press, 2013. Greer, Germaine and Andrew Inglis. The female eunuch. London: Paladin, 1971. Hathaway, Jane. Beshir Agha: Chief eunuch of the Ottoman imperial harem. Princeton: One world Publications, 2012. Kuefler, Mathew. The manly eunuch: Masculinity, gender ambiguity, and Christian ideology in late antiquity. University of Chicago Press, 2001. Kutcher, Norman A. E unuch and Emperor in the Great Age of Qing Rule. Univ of California Press, 2018. Tougher, Shaun. The eunuch in Byzantine history and society. New York: Routledge, 2008. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 5,059 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,202 |
||