اجتماعیشدن زنان در عصر پهلوی؛ امکان یا امتناع(1304-1332ش) | ||
| مجله تاریخ ایران | ||
| مقاله 2، دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 26، 1398، صفحه 17-47 اصل مقاله (258.29 K) | ||
| نوع مقاله: علمی - پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.52547/irhj.12.1.17 | ||
| نویسندگان | ||
| پروین رستمی* 1؛ جهانبخش ثواقب2 | ||
| 1دانشجوی دکتری تاریخ ایران اسلامی، دانشگاه لرستان | ||
| 2استاد گروه تاریخ، دانشگاه لرستان. | ||
| چکیده | ||
| یکی از برنامههای حکومت پهلوی اول و طراحان اصلاحات عصر وی، تلاش برای ایجاد پارهای از تغییرات اجتماعی براساس الگوی جوامع غربی بود. یکی از این اقدامات، تغییر سبک زندگی اجتماعی و فرهنگی زنان بود که از مظاهر مدرنسازی حکومت تلقی میشد. براین اساس، تلاش شد تا در نگرش جامعه نسبت به حضور زنان در سطوح مختلف اجتماع تغییر و تحولاتی ایجاد شود. بدینمنظور، مسائلی در آموزش زنان مطرح شد و تلاشهایی در شکل اصلاحات حکومتی برای ورود زنان به عرصههای اجتماعی بهکار بسته شد که غالباً بدون توجه به واقعیتهای موجود جامعهی ایرانی و براساس مدل جوامع مغرب زمین طراحی و به اجراء گذاشتهشد. در این جستار، بهروش توصیفی– تحلیلی، مسألهی امکان یا امتناع اجتماعیشدن زنان در عصر پهلوی، براساس اصلاحات و اقدامات حکومتی دربارهی زنان بررسی شدهاست. یافتهی پژوهش نشان داده که نگرش جامعه به تحولات آموزشی و مسألهی اجتماعیشدن زنان کمتر امکان وقوع یافتهاست و این اقدامات در حدّ انتظار نتوانست شرایط مساعد و امکاناتی برای حضور زنان در عرصهی اجتماعی فراهم سازد و یا در نگرش جامعه نسبت به ورود زنان به این عرصه تغییرات جدی پدید آورد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| عصر پهلوی؛ زنان؛ اجتماعیشدن؛ امکان؛ امتناع | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Socialization of women in the Pahlavi era, Possibility or refusal (1925- 1953) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| parvin rostami1؛ jahanbakhsh savagheb2 | ||
| 1Ph.D. Candidate in History of Islamic Iran, Lorestan University. | ||
| 2Professor, Department of History, Lorestsn University. | ||
| چکیده [English] | ||
| One of plans the Pahlavi I government and his era's reformers, attempt was to create some social change based the pattern of western societies. One of these actions was the change in the social and cultural lifestyle of women which was regarded as a sign of the modernization of the state. Based on this, efforts were made to create a change in society's attitude towards the presence of women at different levels of society. Therefore, Issues in women's education were considered and attempts made to government reforms to entry women to the social arenas, which designed and implemented often without regard to the existing realities of the Iranian society. In this research, in a descriptive-analytical manner, the issue of the possibility or refusal of the socialization of women in Pahlavi era, studied based on government reforms and measures on women. The findings of this study showed that the society's attitude towards educational developments and the socialization issue of women is less likely and these measures were not expected to provide favorable conditions for the presence of women in the social arena or In society's attitude about the entry of women in this are no made serious changes. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Pahlavi era, Women, Socialization, Possibility, Refusal | ||
| مراجع | ||
|
1ـ منابع فارسی
آزاد ارمکی، تقی. جامعه شناسی خانواده ایرانی. تهران: سمت، .1386
استادملک، فاطمه. حجاب و کشف حجاب در ایران. تهران: عطایی، .1367
اطلاعات: 10 مردادماه 1307؛ 18 دی 1315؛ 5 مهر 1310؛ 22 مهر 1307؛ 19 دی 1317؛ 26 اسفند 1310؛
21 اسفند 1315؛ 5 دی 1316؛ 11 دی 1316؛ س ،15 ش ،4212 .1319
آوری، پیتر. تاریخ ایران دوره پهلوی (از رضاشاه تا انقلاب اسلامی(.ترجمه مرتضی ثاق بفر، دفتر،2 چ ،7 تهران:جامی، .1388
آینده: ش .1 شهریور1306؛ س .1 ش ،7 تی ر1307؛ ج .3 ش ،8 1323؛ ج .3 ش ،1 مهر 1323؛ ج .3 ش ،4 آذر 1323؛ ج .4 ش ،2 آبان .1338
ایوانف، سر گی یویچ. تاریخ نوین ایران. ترجمه هوشنگ تیزابی. تهران: طوفان، .1356
بامداد، بدرالملوک. زن ایرانی از انقلاب مشروطیت تا انقلاب سفید. تهران: اب نسینا، .1347
پیک سعادت نسوان. س .2 ش ،2 آذر .1309
ترابی فارسانی، سهیلا. »روند آموزش زنان از آغاز نوگرایی تا پایان عصر رضاشاه.« دانشنامه. دوره ،1 ش 3 )پاییز 1387) 101 ـ .89
تغییر لباس و کشف حجاب به روایت اسناد. تهران: مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، .1378
جمعیت نسوان وطن خواه. س .1 ش ،2 .1302
جهان زنان. س .1 ش ،5 میزان 1300؛ ش ،17 16 اسفند.1330
حافظیان، محمدحسین. «سازما نهای زنان در ایران عصر پهلوی»، مطالعات سیاسی، ش 2 (زمستان 1387):50 ـ .33
حامدی، زهرا. «بازتاب تعاملات فکری اندیشه گران در خصوص آموزش زنان در دورۀ پهلوی اول مبتنی بر سه نشریه عالم نسوان، شفق سرخ و اطلاعات» تاریخ اسلام و ایران. س ،25 دوره جدید، ش 27 (پاییز 1394(: 124 ـ 103.
خسروپناه، محمدحسین. هدف ها و مبارزه زن ایرانی )از انقلاب مشروطه تا سلطنت پهلوی(. تهران: پیام امروز، 1382.
راهنمای زندگی. ش ،1 24 آبان 1319؛ ش ،2 9 آذر 1319؛ ش ،8 3 اسفند 1319؛ ش ،10 29 اسفند 1319؛ ش ،23 8 مهر1320؛ ش ،25 6 آبان1320؛ ش ،21 4 شهریور1320؛ ش ،22 25 شهریور.1320
رستاخیز ایران. س .1 ش،15 .1323
زبان زنان. س .23 ش ،1 آذر 1321؛ س .24 ش ،2 خرداد 1323؛ س .24 ش ،5 شهریور .1323
سالنامه و آمار 1314 ـ ،1315 .1345.
سالنامه و آمار 1317 ـ 1318 و 1318 ـ ،1319 .1319
سالنامه وزارت فرهنگ و معارف 1314 ـ ،1315
سالنامه وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه. س1300 ـ .1320
ساناساریان، الیز. جنبش حقوق زنان در ایران، طغیان، افول و سرکوب از 1280 تا انقلاب .57 ترجمه نوشین احمدی خراسانی. تهران: اختران، .1384
سلماسی زاده، محمد و آمنه امیری. »تأثیر نوسازی حکومت پهلوی اول بر پایگاه زنان در خانواده و اجتماع،« تاریخ نامه ایران بعد از اسلام. س ،8 ش 15 )پاییز و زمستان 1396(: 90 ـ .63
شعبانی، رضا و غلامحسین زرگری نژاد. واقعه کشف حجاب، اسناد منتشرنشده از واقعه کشف حجاب در عصر رضاخان. تهران: سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی و مؤسسه پژوهش و مطالعات فرهنگی، .1371
صدیق، عیسی. تاریخ مختصر تعلیم و تربیت. تهران: روشنایی، .1316
صلاح، مهدی. کشف حجاب، زمین هها، واکنش ها و پیامدها. تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی، .1384
عالم نسوان: س .2 ش ،5 ثور 1300؛ س .3 ش ،5 ثور 1302؛ س .3 ش ،6 سرطان1302؛ س .6 ش،3 اردیبهشت 1305؛ س 7؛ ش ،1 دی 1305؛ س .7 ش ،4 فروردین 1306؛ س .7 ش ،5 اردیبهشت 1306؛ س .7 ش 7 ـ ،8 تیر 1306؛ س .7 ش،10 مهر1306؛ س .7 ش ،12 آذر 1306؛ س .12 ش ،3 اردیبهشت 1311؛ س .12 ش ،5 شهریور .1311
فتحی، مریم. کانون بانوان، با رویکردی به ریشه های تاریخی حرکت های زنان در ایران. تهران: مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، .1383
فرمانفرماییان، ستاره و دونا مانکر. دختری از ایران. ترجمه ابوالفضل طباطبایی. تهران: کارنگ، .1377
فوران، جان. مقاومت شکننده. ترجمه احمد تدین. چ .10 تهران: رسا، .1389
کار، مهرانگیز. حقوق سیاسی زنان ایران. تهران: روشنگران و مطالعات زنان، .1376
کار، مهرانگیز. مشارکت سیاسی زنان: موانع ـ امکانات. تهران: روشنگران و مطالعات زنان، .1379
کچویان، حسین و قاسم زائری. »تبیین گفتمانی تبدیل شدن زنان به موضوع سیاس تگذار یهای رسمی در دورۀ رضاخان )با تأکید بر نظریۀ نژادی(،« زن در توسعه و سیاست )پژوهش زنان(، دورۀ ،9 ش 2 ( تابستان 1390(:36 ـ .7
کدی، نیکی، آر. ایران در دوران قاجار و برآمدن رضاخان. ترجمه مهدی حقیق تخواه. تهران: ققنوس، .1381
کدی، نیکی، آر. ریشه های انقلاب ایران. ترجمه عبدالرحیم گواهی. تهران: قلم، .1369
کرونین، استفانی. شکل گیری ایران نوین: دولت و جامعه در دوران رضاشاه. ترجمه مرتضی ثاقب فر. تهران: جامی، .1382
کمالی، مسعود. دولت و نوسازی در ایران معاصر. ترجمه کمال پولادی. تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران، .1381
مخبرالسلطنه، مهدیقلی هدایت. خاطرات و خطرات. چ .2 تهران: کتابفروشی زوار، .1344
مکی، حسین. تاریخ بیست ساله ایران، ج .6 چ .6 تهران: علمی، .1380 نامۀ بانوان. س .1 ش ،1 اسد
نیکخواه قمصری، نرگس. تحول نگرش نسبت به زن و تأثیر آن در انقلاب اسلامی. تهران: پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی، .1384
همبلی، گاوین. »خودکامگی پهلوی: رضاشاه.« )سلسله پهلوی و نیروهای مذهبی به روایت تاریخ کمبریج(، ترجمه عباس مخبر. چ .3 تهران: طرح نو، .1375
همراز، ویدا. »نهادهای فرهنگی در حکومت رضاشاه،« تاریخ معاصر ایران، ش 1 )بهار 1376(: 63 ـ .50
یزدانی، مرضیه. »تأسیس دارالمعلمات )دان شسرای دختران( و تحصیلات بانوان،« گنجینه اسناد، ش 35 و 36 )پاییز و زمستان1378(: 81 ـ .47
2ـ منابع لاتین
Amin, Camron Michael, “propaganda and remember: gender, education, and ‘the women's awakening’ of 1936”, Iranian studies. volume 32. No. 3. (Summer 1999).
Paidar, Parvin, Women and the political process in Twentieth Century. London: Cambridge University press. 1997. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,734 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,361 |
||