سامانه مدیریت نشریات علمی دانشگاه شهید بهشتی

وارسته مرادی, حسین, مددی, میثم. (1396). بررسی تراکم، ترکیب سنی و جنسی آهو (Gazella subgutturosa) در پارک ملی گلستان. , 15(4), 141-154.
حسین وارسته مرادی; میثم مددی. "بررسی تراکم، ترکیب سنی و جنسی آهو (Gazella subgutturosa) در پارک ملی گلستان". , 15, 4, 1396, 141-154.
وارسته مرادی, حسین, مددی, میثم. (1396). 'بررسی تراکم، ترکیب سنی و جنسی آهو (Gazella subgutturosa) در پارک ملی گلستان', , 15(4), pp. 141-154.
وارسته مرادی, حسین, مددی, میثم. بررسی تراکم، ترکیب سنی و جنسی آهو (Gazella subgutturosa) در پارک ملی گلستان. , 1396; 15(4): 141-154.

بررسی تراکم، ترکیب سنی و جنسی آهو (Gazella subgutturosa) در پارک ملی گلستان

فصلنامه علوم محیطی
مقاله 10، دوره 15، شماره 4، دی 1396، صفحه 141-154    اصل مقاله (1.03 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
نویسندگان
حسین وارسته مرادی* ؛ میثم مددی
گروه محیط زیست، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گلستان، ایران
چکیده
سابقه و هدف:
آهو که در طبقه‌بندی فهرست سرخ IUCN جزء گونه‌های درخطر تهدید قرار دارد، توزیع جغرافیایی وسیعی در خاورمیانه، پاکستان، آسیای مرکزی، چین و مغولستان دارد. درباره پویایی‌شناسی جمعیت، انتخاب زیستگاه، فعالیت‌های روزانه و سازمان اجتماعی این گونه بررسی بوم‌شناختی چندانی انجام نشده است. درباره پویایی‌شناسی جمعیت آهو در کشور ایران نیز اطلاعات اندکی وجود دارد. از میان زوج‌سمان پارک‌ملی گلستان، آهو بیشترین آسیب‌پذیری را نسبت به شکار غیرمجاز و تخریب زیستگاه از خود نشان داده است. هدف از این تحقیق، تعیین پویایی جمعیت آهو در مناطق مختلف پارک‌ملی گلستان بود.
مواد و روش‌ها:
کار میدانی در منطقه پارک‌ملی گلستان انجام شد. نمونه‌برداری با استفاده از ‌روش ترانسکت خطی در طول 24 ترانسکت و در 3 بار بازید از هر یک از ترانسکت‌ها از بهمن سال 1394 تا تیر سال 1395 انجام شد. داده‌ها (شامل تعداد، جنس و سن) در هر یک از 24 ترانسکت نمونه‌برداری‌شده، جمع‌آوری شد. برای محاسبه تراکم از نرم‌افزار DISTANCE 6.0 استفاده شد. تفاوت در نرخ بره‌آوری آهوان با استفاده از آزمون‌های ناپارامتری کروسکال‌والیس و من‌وایتنی سنجیده شد. تمام آزمون‌های آماری با استفاده از نرم‌افزارهایMinitab 15  و Ecological Methodology انجام شد.
نتایج و بحث:
نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل تراکم آهوان نشان داد که بیشترین و کمترین تراکم آهوان به‌ترتیب در مناطق کهنه‌سولگرد و رباط است. نسبت جنسی از 33/1 تا 86/1 در نوسان بود. به‌علاوه، نتایج نسبت جنسی نشان داد که جمعیت‌های آلمه و سولگرد بهترین نسبت جنسی را دارند. تعداد نرهای میان‌سال به بالا در جمعیت آهوان در جمعیت‌های مختلف پایین بود. این به معنای آن است که بخش بزرگی از ماده‌های مستعد تولیدمثل نمی‌توانند جفت‌گیری کنند. بسیاری از راه‌بردهای مدیریتی پیشنهاد افزایش تعداد نرهای بالغ در جمعیت را داده‌اند تا منجر به افزایش نرخ زادآوری ماده‌ها شود (Bender, 2002). علاوه بر پایین بودن نرهای میان‌سال به بالا در جمعیت آهوان در جمعیت‌های مختلف، به‌دلیل تعداد محدود ماده‌های مناسب (6 ساله و بیشتر) در کل جمعیت، تعداد قابل‌ملاحظه‌ای از ماده‌ها نیز تولیدمثل نکردند. نرها باید زمان بیشتری را صرف جمع‌آوری ماده‌ها و دور کردن نرهای رقیب کنند که متعاقب آن نرخ زادآوری کاهش می‌یابد. به‌علاوه، بره‌های زیر یک سال (اعم از نر و ماده) و آهوان خیلی پیر (بیش از 11 سال) به ترتیب بیشترین و کمترین درصد جمعیت آهوان را داشتند. بیشترین درصد بره‌ها در جمعیت‌های سولگرد و کهنه‌میرزابایلو مشاهده شد. این الگوی گروه سنی در بره‌ها به‌علت امنیت بالا در مجاورت پاسگاه‌های محیط‌بانی بود. تفاوت معنی‌داری در نرخ بره‌آوری در مناطق مختلف مشاهده نشد. این الگو با نتایج Varasteh (2004) مطابقت داشت.
 نتیجه‌گیری:
با توجه به بررسی حاضر درباره ساختار سنی و جنسی و نیز میزان بره‌زایی و تراکم آهو و مقایسه آن با گذشته، روشن است که روند کنونی پویایی‌شناسی جمعیت آهوان در پارک‌ملی گلستان سیر نزولی داشته و این هشدار جدی است. برای کاهش سرعت سیر نزولی جمعیت و سپس برنامه‌ریزی دقیق و بلندمدت برای مدیریت جمعیت آهو در پارک‌ملی گلستان اقدام فوری لازم است.
کلیدواژه‌ها
آهو؛ ایران؛ جمعیت؛ دینامیزم
عنوان مقاله [English]
Density, age and sex structure of goitred gazelle (Gazella subgutturosa) in Golestan National Park
نویسندگان [English]
Hossein Varasteh Moradi؛ Meysam Madadi
Department of Environmental Sciences, Faculty of Fisheries and Environmental Sciences, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Golestan, Iran
چکیده [English]
Introduction:
The goitred gazelle, which is classified as Vulnerable by IUCN has a very wide distribution across the Middle East, Pakistan, Central Asia, China and Mongolia. A few ecological studies have been conducted on some aspects of goitred gazelle, such as population dynamics, habitat selection, daily activity, and social organization. However, little is known about the population dynamics of Goitred gazelle in Iran. Among the artiodactyls in Golestan National Park, the Goitred gazelles have shown the most vulnerability to the poaching and increasing frequency and intensity of habitat destruction. The objective of this study was to determine the population dynamics of Goitred gazelle in different areas of Golestan National Park. 
Materials and methods:
Fieldwork was carried out in Golestan National park, Iran. The transect line sampling method was used to survey the population dynamics of Goitred gazelle, during the survey at each of the 24 transects, in 3 visits were conducted between February 2016 and July 2016. Data (number of individuals, sex and age of gazelles) were collected at each of 24 transects. To calculate the density of gazelles we used the DISTANCE 6.0 program. Differences in the lambing rate were evaluated using non-parametrical Kruskal-Wallis and Mann-Whitney U-test. All the statistical tests were performed using Minitab 15 and Ecological Methodology softwares. 
Results and discussion:
The results of density analysis showed that the Goitred gazelles had the largest and the smallest population size in Kohne Mirzabaylu and Rabat, respectively. Sex ratio was varied from 1.33 to 1.86. Moreover, the results of sex ratio showed that Almeh and Soulgerd populations had the best sex ratio. The number of middle-aged and older males was low in all gazelle populations. It means that a high portion of females prone to fertility could not mate. Many management strategies offer increase of mature males in population that resulted in increases in reproduction rate of females (Bender, 2002). Due to a few numbers of qualified females (6 years old and older), a considerable number of females could not mate. It means the males spend more time to collect the females and ward off the rival males and consequently the reproduction rate of females decreases. Yearlings (consist of male and female) and very old gazelles (more than 11 years old) had the highest and the lowest percent of Gazelle population, respectively. The highest percentage of lambs was occurred in Soulgerd and Kohne Mirzabaylu populations. This pattern of age class in lambs was due to high security in vicinity of these two areas to wildlife guard stations. There was no significant difference among different areas in lambing rate. This pattern was consistent with Varasteh (2004). 
Conclusion:
According to this study conducted on sex and age structure, lambing rate, and density of Gazelles in comparison with the past, it is quite obvious that the current trend of population dynamics is in decline and this is an alarm that indicate the need for urgent action to reduce the speed of population decline and for careful and long-term planning to management of Gazelles population. 
کلیدواژه‌ها [English]
Gazella subgutturosa, Iran, Population, Dynamism
مراجع
  1. Bender, l., 2002. Effects of bull Elk demographics on age categories of harem bulls. Wildlife Society Bulletin. 30 (1), 193-199.
  2. Blank, D., Ruckstuhl, K. and Yang, W., 2012 a. Influence of population density on group sizes in Goitered gazelle (Gazella subgutturosa Güldenstaedt 1780). European Journal of Wildlife Research. 58(6), 981–989.
  3. Blank, D., Ruckstuhl, K.E. and Yang, Y., 2012b. Social organization in Goitered gazelle (Gazella subgutturosa Güldenstaedt 1780). Ethology Ecology and Evolution. 24 (4), 306-321.
  4. Buckland, S.T., Anderson, D.R., Burnham, K.P., Laake, J.L., Borchers, D.L. and Thomas, L., 2001. Introduction to distance sampling: Estimating abundance of biological populations. Oxford University Press, Oxford. P, 432.
  5. Esfandabad, S.H., 2003. Ecological and biological study of goitred gazelle in Sohrein plain. MS.c.Thesis. University of Tehran, Tehran, Iran.
  6. Hosseini-Zavarei, F., Farhadinia, S.M., Hemami, M., Karami, M., Daniali, R. and Omidi, M., 2010. Sex-age structure of bovids in Ghameshlou, Central Iran. Zoology in the Middle East. 51, 3-8.
  7. Majnunian, H., Hasanzadeh Kiabi, B., Farhang Darehshuri, B. and Goshtasb Meyguni, H., 1999. Golestan National Park (Biosphere Reserve). D.O.E. Press,Tehran, Iran. P, 129. (In Persian with English abstract).
  8. Nowzari, H., Rad, B.B. and Hemami, M., 2007. Habitat use by Persian gazelle (Gazella subgutturosa subgutturosa) in Bamboo National Park during autumn and winter. Acta Zoologica Mexicana. 23, 109–121.
  9. Qiao, J., Yang, W., Xu, W., Xia, C., Liu, W. and Blank, D., 2011. Social structure of Goitred gazelles Gazella subgutturosa in Xinjiang, China. Pakistan Journal of Zoology. 43, 769–775.
  10. Varasteh, H., 2004. Population dynamism of the Bovidae in Golestan National Park. Journal of Agricultural Sciences and Natural Resources. 11(3), 163-172. (In Persian with English abstract).
  11. Xia, C., Xu, W., Qiao, J., Yang, W. and Liu, W., 2010. Diurnal behavioral time budgets of the Goitred gazelle across seasons in the Kalamaili Mountain Ungulate Nature Reserve, Xinjiang. Acta Theriologica Sinica. 30, 355–360.
  12. Zachos, F.E., Karami, M., Ibenouazi, Z., Hartl, G.B., Eckert, I. and Kirschning, J., 2009. First genetic analysis of a free-living population of the threatened Goitered gazelle (Gazella subgutturosa). Mammalian Biology. 75, 277-282.
  13. Ziaee, H., 2009. A Field Guide to the Mammals of Iran. D.O.E. Press, Tehran, Iran.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 9,819
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 4,429