جایگاه سنّت روایت شفاهی و خنیاگری در ادبیّات ایران باستان و سرنوشت آن در شعر دورة اسلامی | ||
| تاریخ ادبیات | ||
| مقاله 12، دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 71، اسفند 1391 اصل مقاله (1.23 M) | ||
| نوع مقاله: مروری | ||
| نویسنده | ||
| فرزاد قائمی* | ||
| دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| چکیده | ||
| ادبیات ایران پیش از اسلام، در زمینة روایات دینی و ادبی، بیش از کتابت، به روایت شفاهی وابسته بوده است؛ تا آنجا که حتّی برای نقل شفاهی، فضیلت قائل می‌شده‌اند. در این میان، همراهی سروده‌های منظوم با موسیقی توسّط خنیاگران، یکی از مهم‌ترین ارکان سنّت‌های ادبی را در ایران باستان سامان می‌داده است. در ایران پس از اسلام، اگر چه کتابت آثار (که از دورة ساسانی آغاز شده بود) و میل به سوی شعر عروضی، شالودة ادبیات فارسی دری را تشکیل داد، تداوم سنّت‌های کهن، همچنان از اهمیت برخوردار است. این تداوم و ارتباط میان دو دوره، در شعر رودکی و برخی دیگر از شعرای سبک خراسانی دیده می‌شود. اشعار برخی شاعران این عصر قابل تفکیک به دو بخش اشعار عروضی و اشعار ملحون است که نوع دوم، حدّ واسط سروده‌های موسیقایی پهلوی و شعر عروضی فارسی است و جایگاه اجتماعی شاعر- نوازندگان نیز در دربار، شباهت به خنیاگران بزرگ عصر باستان، چون باربد، دارد. البتّه با غلبة اهمیت شعر عروضی و کم‌رنگ شدن جایگاه اجتماعی خنیاگران، شعر موسیقایی به تدریج جایگاه پیشین خود را از دست داد. این جستار، بر مبنای شواهد متنی و تاریخی موجود، به جایگاه سنّت روایت شفاهی و خنیاگری در ادبیات ایران باستان و سرنوشت آن در ادبیات عصر اسلامی پرداخته است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| روایت شفاهی؛ شعر؛ خنیاگر؛ اشعار ملحون؛ اشعار عروضی؛ فارسی؛ پهلوی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The position of the tradition of oral narration and minstrelsy in ancient Iranian literature and its fate in the poetry of the Islamic period | ||
| چکیده [English] | ||
| Before Islam, Iran's literature depended more on oral narratives than writings in the field of religious and literary traditions; To the extent that even oral transmission is considered a virtue. In the meantime, the accompaniment of poems with music by minstrels organized one of the most important pillars of literary traditions in ancient Iran. In post-Islamic Iran, although the writing of works (which began in the Sassanid era) and the desire for prosodic poetry formed the foundation of Dari Persian literature, the continuity of ancient traditions is still important. This continuity and connection between the two periods can be seen in Rudaki's poetry and some other Khorasani style poets. The poems of some poets of this era can be divided into two parts: prosodic poems and melodious poems, the second type is the intermediate between Pahlavi musical compositions and Persian prosaic poetry, and the social status of poet-musicians in the court is similar to the great courtiers of the ancient era, such as Barbad, has it. Of course, with the predominance of the importance of prosodic poetry and the diminution of the social status of minstrels, musical poetry gradually lost its former status. Based on the available textual and historical evidence, this essay deals with the place of tradition of oral narration and minstrelsy in ancient Iranian literature and its fate in Islamic era literature. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Oral tradition, poem, minstrel, metric poetry, Persian, Pahlavi | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 12,308 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 5,912 |
||