سامانه مدیریت نشریات علمی دانشگاه شهید بهشتی

امن خانی, عیسی, علی مددی, منا. (1394). منطق‌الطّیر عطّار: چندصدایی یا هم‌صدایی (نگاهی به تقدیر تراژیک نظریّه‌های ادبی در ایران: مطالعۀ موردی منطق مکالمة باختین). , 8(2), 37-56.
عیسی امن خانی; منا علی مددی. "منطق‌الطّیر عطّار: چندصدایی یا هم‌صدایی (نگاهی به تقدیر تراژیک نظریّه‌های ادبی در ایران: مطالعۀ موردی منطق مکالمة باختین)". , 8, 2, 1394, 37-56.
امن خانی, عیسی, علی مددی, منا. (1394). 'منطق‌الطّیر عطّار: چندصدایی یا هم‌صدایی (نگاهی به تقدیر تراژیک نظریّه‌های ادبی در ایران: مطالعۀ موردی منطق مکالمة باختین)', , 8(2), pp. 37-56.
امن خانی, عیسی, علی مددی, منا. منطق‌الطّیر عطّار: چندصدایی یا هم‌صدایی (نگاهی به تقدیر تراژیک نظریّه‌های ادبی در ایران: مطالعۀ موردی منطق مکالمة باختین). , 1394; 8(2): 37-56.

منطق‌الطّیر عطّار: چندصدایی یا هم‌صدایی (نگاهی به تقدیر تراژیک نظریّه‌های ادبی در ایران: مطالعۀ موردی منطق مکالمة باختین)

تاریخ ادبیات
مقاله 3، دوره 8، شماره 2، 1394، صفحه 37-56    اصل مقاله (1.94 M)
نوع مقاله: علمی - پژوهشی
نویسندگان
عیسی امن خانی* 1؛ منا علی مددی2
1دانشگاه گلستان
2دانشگاه گنبد قابوس
چکیده
نظریّه‌های ادبی (ساختارگرایی، تبارشناسی، شالوده شکنی و ...) و کاربست آنها در تحقیقات ادبی به دلیل روش شناسی متفاوت و تازۀ آنها در مقایسه با رویکرد پوزیتیویستی حاکم بر پژوهش‌های ادبی، امروزه با استقبال بسیاری از پژوهشگران ایرانی روبه رو گردیده است. امّا این کاربست نظریّه به دلایلی چون بی توجّهی به مبانی فلسفی ـ جامعه شناختی نظریّه‌ها خالی از ایراد هم نیست؛ به عنوان نمونه می‌توان به پژوهش‌هایی که بر اساس نظریّة منطق مکالمۀ باختین و بر روی آثاری چون منطق الطّیر عطّار انجام گرفته است، اشاره کرد.بر اساس نظریّة باختین، چندصدایی، محصول و نتیجۀ جامعۀ مدرن است؛ جامعه‌ای که در آن تفاوت افراد با یکدیگر و پذیرش این تفاوت‌ها، سبب گفتگو و مکالمه می‌شود و این درست بر خلاف جوامع پیشامدرن است که شباهت افراد جامعه به یکدیگر تک صدایی را تبدیل به گفتار حاکم بر جامعه و متون ادبی آن می‌سازد؛ اگر باختین رمان را واجد خصیصۀ چندصدایی می‌داند، به دلیل تقارن و همزمانی آن با دوران مدرن است. آنچه بسیاری از پژوهش‌های ادبی ایرانی را به گمراهی کشانده، بی‌توجّهی به همین نکتۀ بنیادین است که سبب گردیده برخی از آنها، چندصدایی را در عصر پیشامدرن و در آثاری چون منطق‌الطّیر جست­وجو نمایند؛ امری که نه تنها با واقعیّت متونی از این دست مغایرت دارد، بلکه برخلاف نظریّة باختین نیز هست.
کلیدواژه‌ها
چندصدایی؛ تک صدایی؛ عصر مدرن؛ تفاوت؛ باختین
مراجع
  1. - آرون، ریمون (1390)، مراحل اساسی سیر اندیشه در جامعه شناسی، ترجمۀ باقر پرهام، تهران، علمی و فرهنگی.
  2. ـ آزاد ارمکی، تقی (1392)، نظریّه‌های جامعه شناسی، جلد 2، تهران، سمت.
  3. ـ آشوری، داریوش (1384)، شعر و اندیشه، تهران، مرکز.
  4. ـ استونر، راب (1387)، متفکّران بزرگ جامعه شناسی، ترجمۀ مهرداد میردامادی، تهران، مرکز.
  5. ـ اشرف، احمد(1359)، موانع تاریخی رشد سرمایه داری در ایران: دورة قاجاریّه، تهران، زمینه.
  6. ـ امن خانی، عیسی و منا علی مددی (1391) «درد یا درمان: آسیب شناسی کاربرد نظریّه‌های ادبی در تحقیقات معاصر» چاپ شده در پژوهشهای ادبی، شمارۀ تابستان و پاییز.
  7. ـ انصاری، منصور (1384)، دموکراسی گفتگویی: امکانات دموکراتیک اندیشه‌های میخائیل باختین و یورگن هابرماس، تهران، مرکز.
  8. ـ باختین، میخاییل (1387) تخیل مکالمه ای: جستارهایی دربارۀ رمان، ترجمۀ رویا پورآذر، تهران، نی.
  9. ـ باختین، میخاییل (1377)، سودای مکالمه، خنده، آزادی، ترجمۀ محمّد جعفر پوینده، تهران، چشمه.
  10. ـ تامپسن، کنت (1388)، امیل دورکم، ترجمۀ شهناز مسمّی پرست، تهران، نی.
  11. ـ تودوروف، تزوتان (1377)، منطق گفتگویی میخائیل باختین، ترجمۀ داریوش کریمی، تهران، مرکز.
  12. ـ توکّلی، حمیدرضا (1389) از اشارت‌های دریا: بوطیقای روایت در مثنوی، تهران، مروارید.
  13. ـ دانیالی، عارف (1393)، میشل فوکو : زهد زیبایی شناسانه به مثابۀ گفتمان ضدّ دیداری، تهران، تیسا.
  14. ـ دورکیم، امیل (1393)، صور بنیانی حیات دینی، ترجمۀ باقر پرهام، تهران، مرکز.
  15. ـ دورکیم، امیل (1387)، دربارۀ تقسیم کار اجتماعی، ترجمۀ باقر پرهام، تهران، مرکز.
  16. ـ رضی، احمد و محسن بتلاب اکبرآبادی (1389) «منطق الطّیر و منطق گفتگویی» چاپ شده در فصلنامة زبان و ادبیّات فارسی، شمارۀ 46، زمستان.
  17. ـ روشه، گی (1388)، مقدّمه‌ای بر جامعه شناسی عمومی، ترجمۀ هما زنجانی زاده، تهران، سمت.
  18. ـ سجّادی، سیّد جعفر (1389)، فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، تهران، طهوری.
  19. ـ سیف، احمد (1380)، استبداد، مسئلۀ مالکیّت و انباشت سرمایه در ایران، تهران، رسانش.
  20. ـ شوالیه، ژان و آلن گربران (1388)، فرهنگ نمادها، ترجمۀ سودابه فضایلی، تهران، جیحون.
  21. ـ عطّار نیشابوری، فریدالدّین (1390)، منطق الطّیر، تصحیح محمود عابدی و تقی پورنامداریان، تهران، سمت.
  22. ـ غلامحسین زاده، غریب رضا و نگار غلامپور (1387)، میخاییل باختین: زندگی، اندیشه‌ها و مفاهیم بنیادین، تهران، روزگار.
  23. ـ غلامحسین زاده، غریب رضا (1387)، «حضور دو دنیای تک صدا و چند صدا در اشعار حافظ: خوانشی در پرتو منطق مکالمۀ میخاییل باختین» چاپ شده در پژوهشنامه علوم انسانی، شمارۀ 57، بهار.
  24. ـ غلامرضایی، محمّد (1389) روش تحقیق و شناخت مراجع ادبی، تهران، زوّار.
  25. ـ فروزانفر، بدیع الزّمان (1382) شرح مثنوی شریف، جلد سوم، تهران، زوّار.
  26. ـ فوکو، میشل (1384)، تاریخ جنون، ترجمۀ فاطمه ولیانی، تهران، هرمس.
  27. ـ قاضی مرادی، حسن (1391) شوق گفت و گو و گسترش فرهنگ تک گویی در میان ایرانیان، تهران، دات.
  28. ـ کاتوزیان، محمّدعلی همایون (1387)، اقتصاد سیاسی ایران: از مشروطیّت تا پایان سلسلۀ پهلوی، ترجمۀ محمّدرضا نفیسی و کامبیز عزیزی، تهران، مرکز.
  29. ـ گیدنز، آنتونی (1388)، دورکم، ترجمۀ یوسف اباذری، تهران، خوارزمی.
  30. ـ لوکاچ، جورج (1375) جامعه شناسی رمان، ترجمۀ محمّدجعفر پوینده، تهران، تجربه.
  31. ـ مقدادی، بهرام (1393)، دانشنامۀ نقد ادبی از افلاطون تا به امروز، تهران، چشمه.
  32. ـ نولز، رونلد (1391) شکسپیر و کارناوال پس از باختین، ترجمۀ رویا پور آذر، تهران، هرمس.
  33. ـ هارلند، ریچارد (1388) درآمدی تاریخی بر نظریّة ادبی از افلاتون تا بارت، ترجمۀ علی معصومی و شاپور جورکش، تهران، چشمه.
  34. - Bakhtin, Mikhail (1999) problems of dostoevsky's poetics. translated by Caryl Emerson. university of Minnesota press.
  35. -Volosinov, v.n (1973), Marksism and the philosophy of language, translated by Ladislav Matejka and I.R. Titunk, New York and London, Seminar press.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 10,308
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,927