نقش واسطهای حرمتخود و تنظیم هیجان در رابطۀ بین طرحوارههای ناسازگار اولیۀ مادران و تعارض‌های مادر‌ـ‌نوجوان دختر | ||
| خانواده پژوهی | ||
| دوره 19، شماره 4 - شماره پیاپی 76، 1402، صفحه 649-670 اصل مقاله (1.31 M) | ||
| نوع مقاله: علمی - پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.48308/jfr.19.4.649 | ||
| نویسندگان | ||
| مریم نیکخواه دلشاد؛ محمدحسن آسایش* ؛ مسعود غلامعلی لواسانی | ||
| گروه مشاوره، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی نقش واسطهای حرمت خود و تنظیم هیجان در رابطه میان طرحوارههای ناسازگار اولیه مادران و تعارض‌های مادر-نوجوان دختر بود. جامعه مورد پژوهش همۀ دانش‌آموزان دختر در مقطع متوسطه دوم شاخه نظری در شهر تهران در سال تحصیلی 1399-1400 و مادرانشان بود. تعداد 315 نفر از دانش‌آموزان دختر و مادرانشان به عنوان نمونه به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند و به آن‌ها پرسش‌نامه رفتار تعارض (CBQ) و به مادرانشان پرسش‌نامه طرحوارههای ناسازگار اولیه یانگ (YSQ)، پرسش‌نامه حرمتخود روزنبرگ (SES)، مقیاس دشواری در تنظیم هیجان گراتز و رومر (DERS) داده شد. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار Lisrel و با روش تحلیل مسیر تجزیه‌و‌تحلیل شد. نتایج نشان داد که طرحوارههای محرومیت هیجانی، نقص/شرم و منفی‌بینی مادران بر تعارض‌های میان آن‌ها و دختران نوجوانشان اثر مستقیم معنادار دارند. طرحواره منفی‌بینی علاوه بر اثر مستقیم، اثر غیرمستقیم معنادار نیز بر تعارض والد-نوجوان می‌گذارد. طرحوارههای وابستگی و خویشتن‌داری ناکافی اثر مستقیمی بر تعارض والد-نوجوان ندارند، اما به واسطه تنظیم هیجانی اثر غیرمستقیم معنادار بر تعارض می‌گذارند. همچنین اثر مستقیم طرحوارههای نقص و وابستگی بر روی حرمتخود معنادار است، اما حرمتخود اثر معناداری بر تعارض ندارد. نتایج این پژوهش نشان داد که طرحوارههای ناسازگار اولیه مادران در ایجاد تعارض میان مادران و نوجوانانشان نقش بسزایی دارد. همچنین به نظر می‌رسد حرمت‌خودِ پایین در مادران صرفاً می‌تواند سبب کاهش ارتباط آن‌ها با نوجوانانشان شود و قادر نیست در ایجاد تعارض میان والدین و نوجوانان دختر نقش بسزایی داشته باشد. این یافته‌ها می‌تواند در تبیین بهتر تعارض‌های والدـ‌فرزندی و تدوین پروتکل‌های مداخلاتی و درمان خانواده کمک‌کننده باشند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| طرحواره های ناسازگار اولیه؛ تعارض والد-نوجوان؛ حرمتخود؛ تنظیم‌هیجانی؛ مادر | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Mediating Role of Self-Esteem and Emotion-Regulation in the Relationship between Early Maladaptive Schemas of Mothers and Mother-Daughter Conflicts | ||
| نویسندگان [English] | ||
| maryam nikkhah delshad؛ mohammad hassan Asayesh؛ Masoud Gholamali lavasani | ||
| Tehran university | ||
| چکیده [English] | ||
| The aim of this study is to investigate the relationship between early maladaptive schemas of mothers and mother-daughter conflicts through self-esteem and emotion-regulation. The study's statistical population comprised all female high school students enrolled in a theoretical field in Tehran City, Iran in 2020 with their mothers. 315 students and their mothers were chosen as the sample size, and the sampling method was accessible. The students were asked to complete Conflict Behavior Questionnaire (CBQ) and their mothers were asked to complete Young Schema Questionnaire-Short Form (YSQ-SF) and Rosenberg’s Self-Esteem Scale (SES) and Difficulties in Emotion- Regulation Scale (DERS). Path Analysis in Lisrel was used to analyze the data. The study's findings revealed strong connections between emotional deprivation, defectiveness/shame, and negativity/pessimism EMSs of mothers and mother-daughter conflicts. The indirect relationships of dependent/incompetence, insufficient self-control/self-discipline, and negativity/pessimism EMSs of mothers and mother-daughter conflicts through emotion-regulation was also significant. Furthermore, there were significant direct relationships between defectiveness/shame and dependence/incompetence EMSs and self-esteem, but there was no significant relationships between self-esteem and parent-adolescent conflict. This research revealed that mothers' early maladaptive schemas play a significant role in creating conflict between them and their teenagers. Also, it seems that low self-esteem in mothers can only cause a decrease in their relationship with their teenagers and cannot play a significant role in creating conflict between parents and teenage girls, these findings can helps in better explaining parent-adolescents conflicts and developing intervention protocols in family therapy. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Early Maladaptive Schemas, Parent-adolescent Conflict, Self-Esteem, Emotion-Regulation, Difficulties in Emotion- Regulation, Mother | ||
| مراجع | ||
|
اسدی‌یونسی، م. (1389). رابطه تعارض با والدین و نگرش نسبت به سیگار کشیدن با مصرف سیگار در بین دانشجویان پسر دانشگاه بیرجند، ارائه‌شده در همایش استانی پیشگیری اولیه از اعتیاد بیرجند، دی‌ماه 1389.
احمدپور، ح.، اسدی‌یونسی، م.، راستگو مقدم، م. (1392). مقایسه سبک‌های فرزندپروری و سبک‌های حل تعارض در خانواده‌های دارای تعارض و بدون تعارض، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، روانشناسی تربیتی، دانشگاه بیرجند.
بشارت، م.، دهقانی، س.، تولائیان، ف. (1393). نقش واسطهای روان‌سازه‌های ناسازگار اولیه در رابطه بین سبک‌های والدگری و مشکلات زناشویی. روانشناسی خانواده، 1(1)، 3-18.
بشارت، م. (1397). مقیاس دشواری تنظیم هیجان. اندیشه و رفتار روانشناسی بالینی، 47، 89-92.
حشمتی، ا. (1391). مقایسه طرحوارههای ناسازگار نوجوانان دختر و والدین در خانواده‌های دارای تعارض و بدون تعارض والد-نوجوان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، روانشناسی تربیتی، دانشگاه بیرجند.
حمیدپور، ح. و اندوز، ز. (1384). بررسی رابطه طرحواره ناسازگار با سبک‌های دلبستگی و سازگاری زناشویی. مقالۀ ارائه‌شده در دومین کنگره آسیب‌شناسی خانواده در ایران. دانشگاه شهید بهشتی.
دلاور، ع. (1394). روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی، تهران: ویرایش.
علوی لواسانی، ا. و احمدی، م. (1396). همبستگی بدرفتاری در کودکی با طلاق عاطفی: نقش واسطهای سبک‌های دلبستگی، طرحوارههای ناسازگار اولیه و دشواری در تنظیم هیجان، نشریه مدریت ارتقای سلامت، 7(2)، 58-49.
علیزاده، ت. (1382). بررسی رابطه بین عزت‌نفس و منبع کنترل (درونی–بیرونی) با استرس ناباروری زنان و مردان در شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم.
محمدپور، س.، نظری، ه.، فرهادی، ع. (1395). پیش‌‌بینی نشانه‌‌های افسردگی به دنبال بدرفتاری روان‌شناختی دوران کودکی: نقش واسطهای طرحوارههای ناسازگار اولیه و دشواری در تنظیم هیجان. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، 26(136)، 85-98 .
یانگ، ج.، کلوسکو، ژ.، ویشار، م. (1950). طرحواره‌درمانی: راهنمای کاربردی برای متخصصین بالینی، ترجمه حسن حمیدپور و زهرا اندوز (1389). چ۳، تهران: ارجمند.
یانگ، ج. و کلوسکو، ژ. (1950). زندگی خود را دوباره بیافرینید، ترجمه حسن حمیدپور، الناز پیرمرادی و ناهید گلی‌زاده (1390). چ۱۲، تهران: ارجمند.
یوسفی، ن.، اعتمادی، ع.، بهرامی، ف.، احمدی، ا.، فاتحی‌زاده، م. (1387). بررسی شاخص‌هـای روان‌سـنجی پرسـش‌نامـه طرحوارههای ناسازگار اولیه. پایان‌نامه دکتری تخصصی مـشاوره خانواده، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه اصفهان.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 6,580 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 3,575 |
||