از ترجمه تا تألیف (مقایسة ساختاری محتوایی دو ترجمۀ کتاب عوارف‌المعارف) | ||
| تاریخ ادبیات | ||
| مقاله 5، دوره 10، شماره 2، 1396، صفحه 99-112 اصل مقاله (3.47 M) | ||
| نوع مقاله: علمی - پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.48308/hlit.2018.98891 | ||
| نویسنده | ||
| حبیب الله عباسی* | ||
| استاد دانشگاه خوارزمی | ||
| چکیده | ||
| فنّ ترجمه در بنای فرهنگ‌های بشری تأثیری غیر قابل انکار داشته است، تا بدان‌جا که برخی ترجمه را عامل اصلی رنسانس اسلامی در سدة چهارم و رنسانس اروپایی در سدة شانزدهم می‌دانند. بدون تردید ترجمه در شکل‌گیری و رشد و بالش نثر عرفانی در زبان فارسی سخت مؤثر بوده است؛ به‌ویژه در تألیف و تدوین متون متمکّن نثر عرفانی که با ترجمة شرح التّعرف آغاز شد. چند متن متمکّن و سازمانی هستند که پیوسته مورد عنایت صوفیان بوده‌اند. همین اقبال بدان‌ها موجب شده که دو نوع ترجمة کاملاً آزاد و فرآوری‌شده در حدّ تألیف از آن‌ها انجام پذیرد. یکی از آن‌ها رسالة قشیریه است و دیگری کتاب عوارف‌المعارف سهروردی است که از همان زمان حیات نویسنده سخت مورد اقبال قرار گرفته و چندین ترجمه و تعلیقه بر آن نوشته شده است. در مقال حاضر به معرفی و مقایسة دو ترجمة مهم که یکی ترجمه‌ای نسبتاً آزاد است، لیک اگر از برخی کاستی‌ها و افزوده‌های آن چشم بپوشیم هم‌چنان وفادار به اصل عربی بوده است و آن ترجمة اسماعیل بن عبدالمؤمن اصفهانی است و دیگر ترجمه‌ای که قدما از آن در ذیل عوارف‌المعارف به عنوان ترجمة آن یاد کرده‌اند، ولی مصحّح کتاب، آن را تألیفی مستقل می‌شمارد و آن مصباح‌الهدایة و مفتاح الکفایة است. پس از اشارت به اهمیّت فنّ ترجمه و انواع آن و معرفی اصل کتاب عوارف‌المعارف و مؤلف آن، و معرفی مختصر دو ترجمة مورد بحث، به مقایسه و نتیجه‌گیری در این باره پرداخته‌ایم. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ترجمه؛ تصوّف؛ مصباح‌الهدایه؛ عوارف‌المعارف؛ نثر عرفانی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| نقش ترجمه در میراث نوشتاری تصوّف ایران (با تکیه بر دو ترجمة کتاب عوارف‌المعارف) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| habib ollah abbasi | ||
| دانشگاه خوارزمی | ||
| چکیده [English] | ||
| فنّ ترجمه در بنای فرهنگ‌های بشری تأثیری غیر قابل انکار داشته است، تا بدان‌جا که برخی ترجمه را عامل اصلی رنسانس اسلامی در سدة چهارم و رنسانس اروپایی در سدة شانزدهم می‌دانند. بدون تردید ترجمه در شکل‌گیری و رشد و بالش نثر عرفانی در زبان فارسی سخت مؤثر بوده است؛ به‌ویژه در تألیف و تدوین متون متمکّن نثر عرفانی که با ترجمة شرح التّعرف آغاز شد. چند متن متمکّن و سازمانی هستند که پیوسته مورد عنایت صوفیان بوده‌اند. همین اقبال بدان‌ها موجب شده که دو نوع ترجمة کاملاً آزاد و فرآوری‌شده در حدّ تألیف از آن‌ها انجام پذیرد. یکی از آن‌ها رسالة قشیریه است و دیگری کتاب عوارف‌المعارف سهروردی است که از همان زمان حیات نویسنده سخت مورد اقبال قرار گرفته و چندین ترجمه و تعلیقه بر آن نوشته شده است. در مقال حاضر به معرفی و مقایسة دو ترجمة مهم که یکی ترجمه‌ای نسبتاً آزاد است، لیک اگر از برخی کاستی‌ها و افزوده‌های آن چشم بپوشیم هم‌چنان وفادار به اصل عربی بوده است و آن ترجمة اسماعیل بن عبدالمؤمن اصفهانی است و دیگر ترجمه‌ای که قدما از آن در ذیل عوارف‌المعارف به عنوان ترجمة آن یاد کرده‌اند، ولی مصحّح کتاب، آن را تألیفی مستقل می‌شمارد و آن مصباح‌الهدایة و مفتاح الکفایة است. پس از اشارت به اهمیّت فنّ ترجمه و انواع آن و معرفی اصل کتاب عوارف‌المعارف و مؤلف آن، و معرفی مختصر دو ترجمة مورد بحث، به مقایسه و نتیجه‌گیری در این باره پرداخته‌ایم. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| ترجمه, تصوّف, مصباح‌الهدایه, عوارف‌المعارف, نثر عرفانی | ||
| مراجع | ||
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 12,234 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 4,037 |
||